Każdy herbicyd zwalcza chwasty w pewien określony sposób oddziałując na ich procesy życiowe na poziomie komórkowym. Zakłócenie specyficznych procesów wpływa na zatrzymanie rozwoju rośliny i jej stopniowe obumieranie.
Herbicydy wpływają na zasadnicze reakcje biochemiczne w roślinie, tj.: oddychanie, fotosyntezę, metabolizm kwasów nukleinowych, syntezę białek i metabolizm tłuszczów. Jeśli któryś z tych procesów zostanie zakłócony, roślina przestanie się rozwijać, rozmnażać, co w praktyce kończy się jej obumarciem.
Każdy z powyższych procesów może zostać zablokowany poprzez specyficzny mechanizm działania danego herbicydu, który stanowi podstawowe kryterium podziału herbicydów z praktycznego punktu widzenia walki z chwastami.
W każdej populacji chwastów pojawiają się pojedyncze osobniki, które są w stanie przetrwać zabieg i wydać nasiona. Czasem jest to samorzutna mutacja genu, która uodparnia osobnika na dany mechanizm działania herbicydu (tzw. odporność w miejscu działania), a czasem chwast „przyzwyczaja się” do herbicydu i znajduje sposób, żeby strawić szkodliwe dla siebie substancje czynne w nim zawarte (tzw. odporność metaboliczna). Ten drugi rodzaj powstawania odporności zazwyczaj zachodzi stopniowo, odporność związana z mutacją genu pojawia się nagle i szybko się rozprzestrzenia.
Jeśli w kolejnych sezonach i uprawach stosujemy ten sam mechanizm zwalczania, osobniki wrażliwe są zwalczane, a my selekcjonujemy jedynie rośliny uodpornione na działanie herbicydu. Po kilku sezonach mamy praktycznie całe pole z chwastami, które nie reagują na herbicydy.
