Burak cukrowy

Burak cukrowy to roślina okopowa uprawiania w celu produkcji paszy dla zwierząt (pozyskiwanej zarówno z liści, jak i korzeni buraka) oraz cukru (pozyskiwanego z korzeniach o wysokiej zawartości sacharozy). Choć burak cukrowy nie ma zbyt dużych udziałów w zasiewach w Polsce, ma ogromne znaczenie gospodarcze. Aby wspierać tę gałąź rolnictwa Syngenta przygotowała obszerną gamę produktów do ochrony buraka cukrowego. Uprawa buraka cukrowego jest efektywna, jeśli odpowiednio przygotuje się glebę, stosuje się zrównoważone nawożenie, a także wykonuje szeroko zakrojone zabiegi ochronne. W tym wypadku celem jest uzyskanie jak najwyższego plonu, który w dodatku wyróżni się wysoką zawartością cukru przy niskim poziomie melasotworów. Jak to osiągnąć?

Uprawa buraka cukrowego – przygotowanie podłoża i stworzenie optymalnych warunków

Nowoczesna technologia uprawy buraka cukrowego zakłada maksymalizowanie jego dużego potencjału. Dlatego też idący z duchem czasu rolnicy zaczynają ochronę buraka cukrowego zanim jeszcze zacznie on swój rozwój, stosując zaprawę nasienną, przygotowującą glebę do wysiania i uprawy buraka. Burak cukrowy ma dość duże wymagania glebowe. Optymalne są podłoża żyzne, zasobne w próchnicę, głębokie, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych. Nie lubi gleb kwaśnych, najlepiej plonuje w odczynie zasadowym (pH 8,3-8,5). Podłoże powinno mieć zdolność zatrzymywania wody, ale bez skłonności do tworzenia zastoin czy zaskorupiania wierzchniej warstwy. Uprawa buraka cukrowego najlepiej udaje się w podłożu, które szybko nagrzewa się wiosną. Plantacje zakłada się w miejscach słonecznych, nieosłoniętych drzewami.

Uprawa buraka cukrowego – jak i kiedy go siać?

Termin siewu buraka cukrowego jest uzależniony od pogody, rejonu uprawy i rodzaju gleby. Ogólnie zakłada się, że do 20 kwietnia powinna wykiełkować ponad połowa roślin. W czasie siewu temperatura podłoża na głębokości 10cm powinna przekraczać 5ºC. Ma to ogromne znaczenie, gdyż w 3-4ºC burak kiełkuje dopiero po 20-30 dniach, w temperaturze 5-7ºC o połowę szybciej. Silne nasłonecznienie w początkowej fazie wzrostu, a później pod koniec wegetacji pozytywnie wpływa na zawartość cukru w korzeniach. Burak cukrowy jest mało wymagający pod względem temperatury, najlepiej rozwija się przy 12-16°C. Na niskie temperatury i przymrozki (do -3 C) jest najbardziej wrażliwy w pierwszych dniach po wykiełkowaniu. Czas kiełkowania w czasie ciepłej pogody (powyżej 12ºC) jest krótki i nie przekracza 5 dni. Burak cukrowy wymaga minimum 180 dni wegetacji, aby wykształcone korzenie były odpowiednio wyrośnięte i bogate w cukier. Jednocześnie podłoże nie powinno być nadmiernie mokre, aby przejazdy ciągnikiem nie spowodowały zniszczenia jego struktury. Zdarza się, że uprawa buraka cukrowego jest zakładana przez rolników w oparciu o… kwitnienie forsycji i początek wytwarzania liści u porzeczek oraz agrestu. Siew buraka po 1 maja prowadzi do dużej obniżki plonu.

Zagęszczenie nasion buraka to 80-100tys./ha. Odstęp między nasionami wynosi 18-22cm przy rozstawie międzyrzędzi w granicach 45-50cm. W optymalnych warunkach głębokość siewu nie przekracza 2cm. W praktyce buraka cukrowego sieje się na głębokość 1-1,5cm w podłożu zbliżonym do optymalnego i nawet do 3cm na glebach ciepłych i przesuszonych. Materiał siewny zaleca się zaprawić środkiem owadobójczym.

Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne w uprawie buraka cukrowego

Burak cukrowy jest często traktowany jako przedplon dla zbóż jarych. Dzięki intensywnych zabiegom pielęgnacyjnym pozostawia oczyszczone pole. Jednocześnie zaleca się go uprawiać po pszenicy i jęczmieniu. Rośliny motylkowe są dobrymi nawozami zielonymi, ale niestety zwiększają ryzyko pojawia się agrofagów. Na dobrych glebach uprawa buraka cukrowego może być prowadzona co 4 lata, na glebach słabych co 6. Skracanie przerw w zmianowaniu może przyczynić się do wzmożonego występowania chorób i szkodników.

Oczywiście ustalanie dawek nawozowych powinno być poprzedzone analizą gleby. W przypadku wystąpienia oznak niedoborów na buraku wykonuje się nawożenie dolistne. Tradycyjnie uprawa buraka cukrowego jest prowadzona również na oborniku.

Ważną pracą jest także skruszanie skorupy glebowej powstającej wiosną, jeszcze przed wschodami roślin. W tym celu używa się bron kolczastych lub lekkich bron posiewnych spulchniających. Później, np. po ulewnych deszczach, wykorzystuje się pielniki. W nadmiernie zagęszczonych rzędach wykonuje się przerzedzenia. Dużą uwagę należy poświęcić także ochronie przed chorobami i chwastami. W późniejszych etapach rozwoju buraka warto stosować herbicydy i fungicydy, których skuteczność działania przyczynia się do wzrostu zdrowego korzenia buraka cukrowego.

Uprawa buraka cukrowego jest najbardziej zagrożona zgorzelą siewek buraka. Groźne agrofagi to mszyca burakowa (wektor chorób wirusowych), pchełka burakowa, drobnica burakowa, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita i jasnota purpurowa.