Ochrona zbóż przed chorobami grzybowymi – przegląd dostępnych preparatów
Fungicydy

W ochronie zbóż przed chorobami grzybowymi, oprócz wyboru odpornych lub mało podatnych odmian oraz odpowiedniej agrotechniki, kluczowe znaczenie mają też odpowiednio przeprowadzone zabiegi zapobiegające pojawieniu się chorób lub zwalczające je w momencie ich wystąpienia. Konieczne jest staranne dobranie preparatu do zwalczanego patogenu. Czym kierować się wybierając środki grzybobójcze na zboża?

Ochrona zbóż przed chorobami grzybowymi - przegląd preparatów

Jak dobierać preparaty?

Najefektywniejszym sposobem poradzenia sobie z chorobami jest ich prawidłowe zdiagnozowanie. Dopiero wówczas można przystąpić do jej skutecznego zwalczania w konkretnym gatunku zboża. Preparatami, które można wykorzystać do zwalczania wielu chorób, są:

  • Amistar (azoksystrobina): w uprawach jęczmienia jarego i ozimego przeciwko mączniakowi prawdziwemu zbóż i traw, fuzariozie kłosów, plamistości siatkowej, rdzy jęczmienia, rynchosporiozie zbóż.
  • Biromil: w pszenicy ozimej przeciwko mączniakowi prawdziwemu zbóż i traw, brunatnej plamistości liści, fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła, septoriozie liści i łamliwości źdźbła oraz w uprawach jęczmienia ozimego również przeciwko mączniakowi prawdziwemu zbóż i traw, a także plamistości siatkowej, rynchosporiozie zbóż, łamliwości źdźbła.
  • Dobromir: w uprawach jęczmienia jarego i ozimego przeciwko fuzariozie kłosów, mączniakowi prawdziwemu zbóż i traw, plamistości siatkowej, rdzy jęczmienia, rynchosporiozie zbóż. W uprawach pszenicy ozimej i jarej oraz pszenżyta ozimego i jarego przeciwko brunatnej plamistość liści, fuzariozie kłosów, mączniakowi prawdziwemu zbóż i traw, rdzy brunatnej pszenicy, septoriozie liści, septoriozie plew. Ponadto Dobromir może być wykorzystywany przeciwko czerni kłosów w uprawach pszenicy ozimej i jarej oraz przeciwko rynchosporiozie zbóż u żyta, pszenżyta ozimego i jarego, a także przeciwko rdzy brunatnej u żyta.
  • Dobromir Top (cyprodynil) – w uprawach jęczmienia ozimego i jarego do zwalczania: fuzariozy kłosów, mączniaka prawdziwego zbóż i traw, plamistości siatkowej, rdzy jęczmienia, rynchosporiozy zbóż.
  • Elatus™ Era (benzowindyflupyr i protiokonazol) w uprawach jęczmienia jarego i ozimego służy do zwalczania plamistości siatkowej jęczmienia, ramularii, rdzy jęczmienia i rynchosporiozy zbóż, a ponadto w jęczmieniu ozimym przeciwko fuzariozie kłosów.
  • Pecari 300 EC (protiokonazol) – w uprawach jęczmienia jarego i ozimego przeciwko plamistości siatkowej jęczmienia; w pszenicy jarej i ozimej przeciwko fuzariozie kłosów, mączniakowi prawdziwemu zbóż i traw, rdzy żółtej i septoriozie paskowanej liści; w pszenżycie ozimym przeciwko mączniakowi prawdziwemu zbóż i traw i septoriozie liści, a w życie przeciwko rdzy brunatnej i rynchosporiozie zbóż.
  • Plexeo 60 EC metkonazol – przeciwko fuzariozie kłosów u pszenicy jarej i ozimej oraz przeciwko septoriozie paskowanej liści u pszenicy ozimej.

Ponadto dostępne są preparaty zarejestrowane tylko do zwalczania jednego patogenu, np.:

  • Tern (fenpropidyna), służący do zwalczania mączniaka prawdziwego zbóż i traw w uprawach takich jak jęczmień jary i ozimy, pszenica jara i ozima, pszenżyto ozime i żyto.

Inne preparaty, jakie można wykorzystać do zwalczania chorób grzybowych to Unix, Vangard, Elatus Plus.

Oprócz pojedynczych preparatów dostępne są również zestawy przeznaczone do zwalczania chorób grzybowych. Preparat Tern wchodzi także, obok Plexeo® 60 EC w skład produktu Turbo Pak, który służy do zwalczania fuzariozy kłosów, mączniaka prawdziwego zbóż i traw oraz septoriozy paskowanej liści w uprawach pszenicy ozimej. Unix i Tern są składnikami zestawu Pełnia Ochrony Pak służącego do ochrony zbóż ozimych (jęczmienia, pszenicy, pszenżyta i żyta) przeciwko mączniakowi prawdziwemu oraz innym chorobom.

Środki grzybobójcze na zboża – czym jeszcze kierować się przy wyborze?

Jak wspomniano wcześniej najważniejsza sprawa to dopasowanie preparatu do zdiagnozowanej choroby, wywoływanej przez konkretny patogen. Oczywiście należy kierować się również rodzajem uprawy – uprawianym gatunkiem, który wymaga ochrony/interwencji jak również fazą rozwoju rośliny. Jednocześnie należy wziąć pod uwagę kilka czynników dodatkowych:

  • Zakres temperatur, w których fungicydy na zboża wykazują optimum działania - poszczególne substancje aktywnie czynne mają różny zakres tolerancji. W szczególności istotna dla rolnika jest minimalna temperatura powietrza, przy której zabieg fungicydowy jest skuteczny. Ogólnie unika się również stosowania fungicydów w czasie skrajnie wysokich temperatur, np. upałów. Wtedy roztwór szybko paruje i substancja aktywna może nie docierać do wszystkich porażonych tkanek. Zachodzi także ryzyko poparzenia roślin. Uśredniając środki grzybobójcze najskuteczniej działają w temp. 12-20ºC. Są pod tym względem nieco bardziej wymagające do herbicydów;
  • Naprzemienne stosowanie – do ochrony zbóż należy stosować fungicydy zawierające różne substancje aktywnie czynne (jeszcze lepiej, gdy należą do różnych grup, o zróżnicowanym mechanizmie działania). To ogranicza ryzyko nabrania odporności u patogenów;
  • Forma środka grzybobójczego – produkt może być przykładowo sypki lub mieć postać koncentratu. To mniej istotne kryteria wyboru, ale mogą wpływać na wygodę stosowania, a także przechowywania.