Jak wybrać najlepsze nasiona rzepaku ozimego

Rzepak ozimy to jedna z najważniejszych roślin uprawianych w Polsce, o znacznie większym areale uprawy w porównaniu z formą jarą. W związku z tym na rynku dostępne są różnorodne odmiany rzepaku, różniące się wieloma cechami i parametrami. Czym powinien być uwarunkowany dobór nasion rzepaku? Na co zwracać największą uwagę?

1. Populacyjne i mieszańcowe odmiany rzepaku ozimego

Zarówno odmiany populacyjne, jak i odmiany mieszańcowe, mają swoje zalety oraz mankamenty. Nasiona rzepaku populacyjnego (nazywanego również liniowym) są tańsze od odmian hybrydowych. Siew rzepaku ozimego jest bardziej elastyczny, gdyż cechuje je duża tolerancja na przyśpieszone terminy. Lepiej sprawdzają się na słabszych stanowiskach i w mniej intensywnej uprawie. Dają stabilne plony, ale plonowanie ogółem jest niższe. Wysoki plon natomiast zapewniają mieszańcowe nasiona rzepaku. Poza wysokim potencjałem plonowania ich niekwestionowaną zaletą jest radzenie sobie w mniej żyznych i wilgotnych glebach (mają silniejszy system korzeniowy), a także tolerancja na późniejszy termin siewu (wysoki wigor początkowy).

2. Nasiona rzepaku ozimego - jaką odmianę rzepaku wybrać, kierując się głównymi cechami?

Aby zoptymalizować produkcję i uzyskać dobry wynik ekonomiczny, należy postawić na odmiany rzepaku, które łączą dobre cechy ogólne, a jednocześnie są przystosowane do określonych warunków klimatyczno glebowych. Odmiana świetnie plonująca, ale słabo radząca sobie na gorszych stanowiskach może dać gorszy plon od odmiany średnio plonującej, ale z podwyższoną odpornością. Dlatego należy to umiejętnie to wyważyć.

Wysokie plonowanie - to zazwyczaj pierwszy element, na który większość rolników zwraca uwagę. Jednakże - tak jak było to powyżej wspomniane - nie jest to wartość bezwzględna. Warto sugerować się nią, jednak w wielu przypadkach korzystniejsze może być stabilne plonowanie (nieco niższe) i dobra zdrowotność roślin.

Doskonała zimotrwałość - w polskim klimacie w ostatnich latach nie odnotowuje się dużych strat związanych z działaniem ujemnych temperatur, jednakże nie można tego wykluczyć. Pogoda bywa nieprzewidywalna, a w dodatku częstym problemem są bezśnieżne zimy. Dlatego warto wybierać rzepak ozimy charakteryzujący się dobrą zimotrwałością. Poszczególne odmiany różnią się pod tym względem.

Wysoka efektywność pobierania azotu - wpływa na wiele procesów zachodzących w roślinach, w tym budowę systemu korzeniowego. Takie odmiany mają więc przewagę nad innymi i częściej sprawdzają się na słabszych stanowiskach.

Odporność na wyleganie - rzepak ozimy ma tendencję do wylegania w przypadku zbyt wybujałego wzrostu (niewłaściwe nawożenia), a także na skutek pogody (silne wiatry, burze, gradobicia). W rezultacie dochodzi do spadku plonu, a zbiór jest utrudniony. Odmiany rzepaku mniej podatne na to zjawisko dają bardziej stabilny plon.

Odporność na choroby - zmniejsza ryzyko pojawiania się patogenów lub ogranicza potencjalne szkody w przypadku ich wystąpienia. Podwyższona odporność w szczególności powinna dotyczyć chorób wirusowych, na które nie ma skutecznego środka zaradczego. Obejmuje to m.in. wirus żółtaczki rzepy. Poza tym cenione są odmiany rzepaku ozimego mało podatne na choroby podstawy łodygi, czerń krzyżowych i suchą zgniliznę kapustnych. Do groźnych chorób rzepaku zalicza się także zgnilizna twardzikowa.

Dobry wigor jesienny - roślina intensywnie rozwijająca się przed nadejściem zimy tworzy dobrze rozwinięty system korzeniowy (bez nadmiernej elongacji szyjki korzeniowej) i jest tolerancyjna na opóźnienie siewu (szybko nadrabia zaległości). Rzepak ozimy można siać nieco później, dzięki czemu unika się po części szkód powodowanych przez szkodniki. Szkodnikami "wczesnojesiennymi" są m.in. pchełki i granarz rzepakowiec.

Tolerancja na pękanie łuszczyn i osypywanie nasion - nierównomiernie przebiegające końcowe fazy rozwoju rzepaku ozimego wiążą się ze stratami. Dlatego odmiana, która jest mniej na to podatna, daje stabilniejsze plony. Oczywiście osypywanie jest uwarunkowane genetycznie, ale czasem wynika również z opóźnienia zbioru, porażenia przez choroby (np. czerń krzyżowych) i uszkodzenia przez szkodniki (pryszczarek kapustnik).

Przy wyborze odmian rzepaku znaczenie ma także potencjalne przeznaczenie. Dlatego sprawdza się m.in. zawartość tłuszczu.

3. Rzepak ozimy - nasiona kwalifikowane a pozyskiwane z własnej produkcji

Kwalifikowany materiał siewny daje dużą przewagę w porównaniu z wykorzystaniem nasion z własnej produkcji. Uprawa rzepaku ozimego jest bardziej efektywna, gdyż nasiona mają wyższą zdolność kiełkowania, są jednorodne i pozbawione patogenów. Dlatego potencjalnie przeznacza się mniej środków na ochronę. Praktyka pokazuje, że nasiona rzepaku z własnej produkcji (często niewłaściwe przechowywane) słabiej wschodzą, są źródłem występowania patogenów, a w dodatku często są zanieczyszczone nasionami gatunków niepożądanych. Dlatego uwzględnienie kosztu początkowego - zakup nasion rzepaku do siewu - po prostu się zwraca.

4. Rzepak ozimy i nasiona o najlepszych cechach - podsumowanie

Nasiona rzepaku do siewu powinny spełniać szereg kryteriów, które obejmują m.in. takie zagadnienia jak plenność, dobra zimotrwałość i wysoka zdrowotność. Dzięki temu zmniejsza się potencjalne zagrożenia, a stres wynikający z występowania czynników szkodliwych zostaje ograniczony. W naszej ofercie posiadamy wysokiej jakości materiał siewny, która obejmuje wiele odmian rzepaku. Zapraszamy do dokładnego zapoznania się z oferowanymi przez nas nasionami oraz środkami ochrony roślin.