Pryszczarek kapustnik

Pryszczarek kapustnik – rozpoznanie, cykl życia, profilaktyka ochrony i zwalczanie

Pryszczarek kapustnik (Dasineura brassicae) to groźny szkodnik rzepaku, a także innych przedstawicieli rodziny kapustowatych, w tym warzyw. Powoduje duże, bezpośrednie straty w plonie. W rzepaku żeruje na łuszczynach. Jak rozpoznawać i zwalczać pryszczarka kapustnika?

Pryszczarek kapustnik – cykl życia i rozpoznanie szkodnika rzepaku

Pryszczarek kapustnik to drobna muchówka o ciele długości do 1,5mm (samiec) lub do 2,2mm (samica). Ma bardzo cienkie odnóża, brązowy tułów, czerwony lub żółty odwłok. Z wyglądu przypomina nieco...komara. Larwy początkowo są przezroczyste, później kremowobiałe, w ostatniej fazie żółtawe. Nie mają odnóży. To stadium zimujące. Na zimę szuka bezpiecznych kryjówek w ziemi na głębokości do 10cm. Spędza ją w ochronnym kokonie. Wyloty osobników dorosłych odnotowuje się w kwietniu i maju. Często jest to zbieżne z kwitnieniem rzepaku ozimego. Samice składają jaja grupowo, do wnętrza łuszczyn. Umożliwiają to otwory wykonane przez chowacza podobnika. Te „nieszczęścia” chodzą, a raczej latają parami. Samice pryszczarków są także zdolne do składania jaj w bardzo młodych łuszczynach (o długości do 1cm). Na rzepaku ozimym żerują 3-4, a na jarym 2-3 pokolenia szkodnika.

Szkodliwość pryszczarka kapustnika – jakie straty powoduje?

Larwy pryszczarka kapustnika żerują wewnątrz łuszczyn, uszkadzając nasiona. Powodują więc bezpośrednie straty. Jednocześnie wysysają sok z niedojrzałych ścian owocostanów. W rezultacie łuszczyny żółkną, ulegają deformacji, kurczą się i przedwcześnie pękają. Dochodzi do osypywania nasion jeszcze przed zbiorem. Wynikiem jest zmniejszenie plonu, a także niekontrolowane samosiewy. Największe uszkodzenia w rzepaku ozimym powoduje pierwsze pokolenie pryszczarka. Szkodnik najintensywniej żeruje w pasach brzeżnych plantacji.

Pryszczarek występuje także na innych przedstawicielach rodziny kapustowatych, w tym warzywach oraz chwastach. Atakuje m.in. rzodkiew świrzepę, gorczycę polną i tasznik pospolity.

Profilaktyczna ochrona przed pryszczarkiem kapustnikiem

Najlepszym sposobem na walkę z pryszczarkiem kapustnikiem jest niedopuszczanie do masowych nalotów, a w razie wystąpienia, ograniczanie potencjalnych szkód. Jednym z najważniejszych aspektów ochrony jest zwalczanie… chowacza podobnika. Jego brak na plantacji ogranicza żer pryszczarka kapustnika do szkód bez znaczenia ekonomicznego. Inne działania profilaktyczne:

• Zwalczanie chwastów na plantacji oraz w miedzach. W szczególności dotyczy to gatunków należących do tej samej rodziny co rzepak.
• Stosowanie płodozmianu. Brak zmianowania zwiększa ryzyko masowego występowania szkodników (nie tylko pryszczarka), a także chorób.
• Staranne przyoranie resztek pożniwnych.
• Izolacja przestrzenna od innych upraw roślin kapustowatych.
• Wybór późnych odmian rzepaku (trochę mniejsze zagrożenie ze strony szkodnika i jego kolejnych pokoleń).
• Stosowanie biostymulatorów. Prowadzą do wzrostu lignin i celulozy w tłuszczach. Skutkiem są mniejsze uszkodzenia łuszczyn w przypadku wystąpienia pryszczarka kapustnika.
• Zrównoważone nawożenie – nie można stosować nadmiernych dawek, zwłaszcza dotyczy to azotu. Wtedy rośliny uprawne są bardziej narażone na niekorzystne czynniki zewnętrzne, w tym żer owadów.

Pryszczarek kapustnik – zwalczanie

Zwalczanie chemiczne pryszczarka kapustnika jest poprzedzone monitoringiem populacji i oceną szkodliwości. Próg zagrożenia dla pryszczarka na plantacjach, na których nielicznie występuje chowacz podobnik to średnio 1 muchówka na 1 roślinę. W przypadku, gdy zagrożenie ze strony chowacza jest większe, środki ochrony stosuje się nawet, gdy 1 muchówka pryszczarka przypada na 3-4 rośliny. Jak widać także tutaj istnieje mocna korelacja pomiędzy oboma gatunkami szkodników. Zwalczanie pryszczarka kapustnika, a także chowaczy jest skuteczne przy zastosowaniu Karate Zeon. Preparat zawiera lambda-cyhalotrynę (związek z grupy pyretroidów). Ma działanie kontaktowe i żołądkowe.

Pryszczarek kapustnik to szkodnik, który we „współpracy” z chowaczem podobnikiem powoduje ogromne straty w rzepaku ozimym (i nie tylko). Kluczem do ochrony rzepaku jest szybka reakcja, wykonywanie szeregu działań profilaktycznych i dobór najlepszego insektycydu.

Polecane środki ochrony roślin