Szkodniki w rzepaku to poważny problem, dlatego tylko kompleksowa ochrona insektycydowa pozwala poradzić sobie z nim szybko i skutecznie. W zasadzie, zaprawianie nasion, czyli pierwsze działania zapobiegawcze, podejmuje się jeszcze przed siewem. Później regularnie wykonuje się zabiegi z użyciem środków ochrony. Na rzepaku może żerować nawet 30 gatunków szkodników, z czego około jedna trzecia stanowi poważne zagrożenie i ma zasadniczy wpływ na wysokość uzyskiwanych plonów. Które szkodniki rzepaku stanowią faktyczne zagrożenie?
Chowacz brukwiaczek
Chowacz brukwiaczek (Ceutorhynchus napi) to groźny szkodnik roślin kapustowatych
Szkodniki w rzepaku – które pojawiają się jako pierwsze?
Najwcześniej w rzepaku, już na przedwiośniu, żerują chowacze. Chowacz brukwiaczek zwiększa aktywność już w temp. 5-7°C. W cieplejszych latach może dokonywać szkód już pod koniec lutego. Jego larwy żerują na łodygach powodując rany o średnicy 1mm i otwierając furtkę dla patogenów chorobotwórczych. Uszkodzone łodygi pękają, a rzepak przedwcześnie dojrzewa i osypuje się. Trochę później (często na początku wiosny) pojawia się chowacz czterozębny. Larwy żerują wewnątrz roślin. Ich aktywność prowadzi do deformacji i pękania łodyg, pędów bocznych, ogonków liściowych, a także szyjek korzeniowych. Chowacze czterozębne mają znaczenie ekonomiczne. Rzepak jest przerzedzony i osłabiony – szkodniki mogą spowodować straty plonu rzędu 20%.
Szkodniki rzepaku występujące w fazie kwitnienia
W początkowej fazie kwitnienia pojawia się słodyszek rzepakowy. Największe straty powoduje na nierozwiniętych pąkach. Chrząszcz wgryza się do wnętrza paków/kwiatów, aby dostać się do pyłku. Rezultatem są uszkodzenia, przez które rzepak słabiej owocuje i ma łuszczyny nieregularnie rozłożone na pędach. Pod koniec kwitnienia (i w początkowej fazie tworzenia łuszczyn) należy zwalczać mszycę kapuścianą. Powyższe szkodniki w rzepaku powodują nie tylko szkody bezpośrednie, ale są jednocześnie wektorem groźnych chorób. Przenoszą wirusy, a ich lepka spadź jest pożywką dla grzybów sadzakowych. Larwy wysysają sok z roślin, hamując ich wzrost i powodując zasychanie tkanek.
Szkodniki w rzepaku żerujące na łuszczynach
W fazie wykształcania i dojrzewania pojawiają się kolejne szkodniki rzepaku. Zagrożeniem na tym etapie jest chowacz podobnik, który w praktyce często pojawia się już podczas kwitnienia. Samice składają jaja w młodych łuszczynach. W owocostanie znajduje się tylko jedna larwa. Jej żerowanie w małym stopniu uszkadza łuszczynę, lecz faktycznych strat dokonuje podczas opuszczania kryjówki i miejsca żeru. Powstałe rany zwiększają ryzyko infekcji, zwłaszcza przy deszczowej pogodzie, a jednocześnie pozwalają innym owadom dostać się do łuszczyn. Z takiej okazji korzysta pryszczarek kapustnik. W wyniku żeru łuszczyny żółkną, deformują się i przedwcześnie otwierają. Dochodzi do osypywania nasion i straty w plonie. Większe straty powodują w rzepaku jarym.
Jesienne szkodniki rzepaku i co należy zwalczać?
Jesienią należy wykonywać zabiegi z użyciem insektycydów, gdyż plantacji zagrażają różnorodne szkodniki rzepaku. To czas żerowania pchełek – rzepakowej i ziemnej, które uszkadzają liście ograniczając zdolności asymilacyjne (i tym samym hamując wzrost). Przy łagodnych zimach mogą kontynuować żerowanie aż do wiosny. Zdarza się, że lokalnie występuje chowacz galasówek. Rezultatem jest tworzenie narośli na szyjce korzeniowej lub korzeniu głównej. Rzepak jest osłabiony, staje się bardziej podatny na mróz oraz choroby. Siewki rzepaku ozimego niszczy drugie pokolenie gnatarza rzepakowca. Błonkówki wygryzają otwory w liścieniach i młodych liściach, czasem doprowadzając do ich opadnięcia. Niezwalczane mogą w ciągu kilku dni zniszczyć młodą uprawę. Inny szkodnik w rzepaku, żywiący się liśćmi to miniarka kapuściana. Objawy są łatwe do rozpoznania – larwy muchówek drążą w liściach korytarze. Żer minujący jest dobrze widoczny gołym okiem, blaszki liściowe w miejscach „chodników” są jaśniejsze. Tantniś krzyżowiaczek z kolei powoduje powstawanie „okienek” w liściach. Jesienią żeruje jego ostatnie, czwarte pokolenie. Następnie pojawia się wiosną. Przy gradacji (masowym występowaniu) może doprowadzić do zniszczenia plantacji. Za groźne szkodniki rzepaku uchodzą rolnice. Młode larwy żerują na nadziemnych organach, starsze w szyjce korzeniowej. Powodują powstawanie ubytków w uprawach. Przez cały rok uprawom zagrażają szkodniki glebowe, tj. drutowce, pędraki i nicienie.
