Chowacz brukwiaczek

Chowacz brukwiaczek – rozpoznawanie, szkodliwość i zwalczanie

Chowacz brukwiaczek (Ceutorhynchus napi) to groźny szkodnik roślin kapustowatych, powodujący największe straty na plantacjach rzepaku. Pojawia się wczesną wiosną i doprowadza do zahamowania rozwoju młodych roślin lub nawet do ich wylegania. Jak skutecznie zwalczać chowacza brukwiaczka?

Charakterystyka i cykl życia chowacza brukwiaczka

Chowacz brukwiaczek jest chrząszczem należącym do rodziny ryjkowcowatych. Dorosły owad ma szarawe ciało o długości 3,2-4mm. Posiada charakterystycznie wygięty „ryjek” (cecha rodziny). To stadium zimujące (w glebie). Larwy są żółtawo-białe, beznogie o długości do 7mm. Wyloty chrząszczy następują wczesną wiosną, gdy temperatura gleby wynosi 5-7°C. Samica składa jaja w pędach, zwykle w miejscach znajdujących się poniżej wierzchołków. Wcześniej dokonuje żeru uzupełniającego. Larwy wylęgają się średnio po 2-3 tygodniach. Ich rozwój trwa ok. 40 dni. Przepoczwarczają się w glebie. Młode chrząszcze pojawiają się w czerwcu i lipcu. W sezonie występuje jedno pokolenie chowacza brukwiaczka.

Chowacz brukwiaczek – jaka jest jego szkodliwość w uprawach rzepaku i innych roślin?

Chowacz brukwiaczek żeruje na rzepaku, ale nie gardzi warzywami należącymi do rodziny kapustowatych, a także chwastami. Największe znaczenie gospodarcze ma w przypadku pierwszej z wymienionych roślin

Larwy żerują na łodygach tworząc drobne, jednomilimetrowe rany. W miejscach ukłuć pojawiają się śluzowate, bielejące guzki. Wraz ze wzrostem rośliny uszkodzone miejsca wydłużają się, a larwy powodują kolejne szkody. Na łodygach występują charakterystyczne „rynny”, zgrubienia i spękania, najbardziej w dolnej części. Jest to szczególnie widoczne przy ekspozycji rzepaku na stres (np. spowodowany przymrozkami lub silnymi opadami atmosferycznymi). Mocno uszkodzone pędy ulegają silnej deformacji – zakrzywiają się w kształt litery S. Uszkodzenia utrudniają lub uniemożliwiają pobieranie składników pokarmowych i wody oraz utrzymanie rośliny w „pionie”. W konsekwencji dochodzi do wylegania rzepaku. To powoduje duże straty w plonie. Jednocześnie rośliny, które przetrwały, ale są uszkodzone stają się bardziej podatne na inne szkodniki, a także choroby. Występowanie szarej pleśni, suchej zgnilizny kapustnych czy zgnilizny twardzikowej jest często poprzedzone „działalnością” chowaczy. To z kolei może powodować m.in. przedwczesne dojrzewanie i osypywanie nasion. Dorosłe owady chowacza brukwiaczka wygryzają otwory w liściach, ograniczając procesy asymilacyjne i powodując rany (większe ryzyko infekcji).

Chowacz brukwiaczek powoduje duże straty także w warzywach. Przykładowo, u kapusty może doprowadzić do niezawiązania główek. Pokarmem uzupełniającym są dla niego samosiewy rzepaku i chwasty należące do tej rodziny.

Ochrona przed chowaczami – działania profilaktyczne

Najlepszym sposobem na ochronę rzepaku (i innych roślin uprawnych kapustowatych) przed chowaczem brukwiaczkiem jest wykonywanie szeroko zakrojonych działań profilaktycznych, a w razie wystąpienia, stosowanie skutecznych insektycydów. Do profilaktyki zaliczamy:

• Stosowanie płodozmianu – to najważniejsze działanie. Zmianowanie ogranicza ryzyko wystąpienia różnych szkodników, a także chorób. Jako przedplonu nie można stosować roślin należących tej samej rodziny.
• Izolacja przestrzenna plantacji rzepaku od innych upraw kapustnych.
• Przekopywanie resztek pożniwnych po zbiorze.
• Zwalczanie chwastów w polu, a także w miedzach. W szczególności dotyczy to roślin należących do tej samej rodziny, co rzepak, np. tasznik, tobołki, gorczyca polna czy rzodkiew świrzepa.

Chowacz brukwiaczek – zwalczanie bezpośrednie

Stosowanie środków ochrony roślin poprzedzone jest przeprowadzeniem monitoringu. Próg szkodliwości to 10 osobników odłowionych w ciągu 3 dni (z naczyń żółtych, sprawdzanych każdego dnia) oraz 2-4 dorosłych chrząszczy odłowionych z 25 roślin rzepaku przy użyciu czerpaka. Zabiegi chemiczne powinno się wykonywać możliwie jak najwcześniej, od razu po nalocie owadów dorosłych, a jeszcze przed składaniem jaj. Do najskuteczniejszych preparatów w walce z chowaczem brukwiaczkiem (i innymi gatunkami chowaczy) zalicza się Karate Zeon. Zawiera on lambda-cyhalotrynę (związek z grupy pyretroidów). Działa kontaktowo i powierzchniowo.

Chowacz brukwiaczek powoduje duże straty w młodym rzepaku. Walczy się z nim zapobiegawczo na różne sposoby, ale często najlepszym rozwiązaniem jest po prostu zastosowanie insektycydu.

Polecane środki ochrony roślin