Przezimowanie zbóż – jak wspierać uprawy, by przetrwały zimę?

Udane plony to wynik szeregu prac, które w przypadku zbóż ozimych zaczynają się już na jesieni poprzedniego roku, od odpowiedniego przygotowania pola i wysiania właściwie dobranej odmiany pszenicy. Kolejnym, nie mniej ważnym etapem w drodze do sukcesu jest właściwa ochrona upraw przed chorobami, szkodnikami i chwastami, a także przeprowadzone na wiosnę skracanie zbóż.

Materiał siewny

Odpowiednio dobrana odmiana zboża i jego kwalifikowane nasiona to fundament sukcesu w uprawie. Polscy rolnicy, świadomi warunków klimatycznych, jakie panują w Polsce, przy wybieraniu konkretnych odmian kierują się przede wszystkim ich odpornością na mróz. Ma to istotne znaczenie szczególnie w przypadku bezśnieżnych zim, w czasie których mrozy mogą wyrządzić w oziminach dotkliwe straty. Dotyczy to przede wszystkim jęczmienia ozimego, który wytrzymuje temperatury do -15°C i w nieco mniejszym stopniu pszenicy ozimej, tolerującej mrozy do -20°C. Nagłe spadki temperatur nierzadko prowadziły do dużych strat w uprawach, jednak te problemy zazwyczaj nie dotyczyły żyta, które jest w stanie wytrzymać nawet trzydziestostopniowy mróz.

Pora siewu

By zboże dobrze przezimowało, musi znajdować w odpowiedniej fazie rozwojowej. U pszenicy ozimej jest to początek krzewienia, w którym wykształcone są już 4 liście i jedno silne źdźbło. Wejście w okres chłodów jest konieczne do nastąpienia jarowizacji, po której zboża ozime będą w stanie wytworzyć kłosy. By młode rośliny nie konkurowały między sobą o światło, trzeba zwrócić uwagę na gęstość siewu. Lepiej, by liczba wysianych ziaren była niższa niż zbyt wysoka.

Ochrona

To kolejny z filarów sukcesu w uprawie zbóż. Opryski na pszenicę ozimą są stosowane jesienią przede wszystkim w celu ochrony upraw przed chwastami oraz przed chorobami grzybowymi. Jesienna ochrona przed chwastami, zastosowana w odpowiedniej fazie wzrostu zboża, pozwala na zwalczenie chwastów, które konkurując o zasoby z siewkami zbóż, mogłyby je osłabić. Silne siewki o grubych liściach, które wytworzyły i zmagazynowały dużą ilość związków zapasowych, znacznie lepiej poradzą sobie w okresie zimowym i nawet jeśli ulegną uszkodzeniu od mrozu, to na wiosnę zdecydowanie łatwiej będzie im się zregenerować i ruszyć z wegetacją.
Nie mniej ważna jest ochrona przed chorobami, które też są powodem osłabienia roślin przed zimą i w jej czasie. By zwalczyć grzyby, których celem jest pszenica ozima, opryski muszą być zastosowane w odpowiednim terminie. Jednakże pierwszym krokiem do ochrony zbóż powinna być dobra zaprawa nasienna, która zapewni ochronę przed patogenami najczęściej atakującymi uprawy w danym regionie. W warunkach przedłużającej się ciepłej i deszczowej jesieni nie bez znaczenia w przygotowaniu roślin do zimy będzie zabieg T0, który pozwoli na ochronę przed chorobami grzybowymi, szczególnie chętnie pojawiającymi się na intensywnie prowadzonych plantacjach.

Na co jeszcze zwrócić uwagę?

W jesiennym przygotowaniu zbóż do zimowania nie można przesadzić z nawożeniem azotowym, ponieważ intensywnie pobudzone do wzrostu rośliny nie zahartują się przed zimą i będą bardziej podatne na stres mrozu, a także na ataki patogenów.