Sprawdź, jak środki ochrony roślin wpływają na plon
Stosowanie środków ochrony roślin pozwala na uzyskanie stabilnych i wysokiej jakości plonów, które stanowią nie tylko pożywienie dla ludzi i zwierząt, ale także surowiec dla wielu gałęzi przemysłu. Dlatego tak ważna jest prawidłowo prowadzona ochrona uprawianych roślin, szczególnie zaś zbóż do produkcji mąk w Polsce. A jest co chronić, ponieważ wśród zbóż sama pszenica zajmuje około 2,5 miliona hektarów upraw, zaś brak ochrony, szczególnie w trudnych latach, to ryzyko utraty nawet 70–80% potencjalnego plonu, a co za tym idzie, wymierne straty ekonomiczne.
Zwiększenie plonu
Przy prawidłowo prowadzonej ochronie i agrotechnice straty w wielkości plonu zbóż zależą właściwie od warunków pogodowych w okresie wzrostu i dojrzewania roślin. Zaniedbania przy prawidłowym przygotowaniu pola pod zasiewy też mogą przyczynić się do niewielkich strat, a największe straty przyniesie brak prawidłowej ochrony zbóż przed chwastami, szkodnikami i chorobami. Każdy z wymienionych czynników może w znacznym stopniu ograniczyć plon i wpłynąć na opłacalność produkcji.
Pierwszy element stanowi ochrona przed chwastami, ponieważ wpływają one na wielkość plonów zbóż jeszcze przed ich wykiełkowaniem. Chwasty atakujące uprawy wykorzystują wodę i składniki mineralne z gleby, ograniczając ich podaż dla roślin uprawnych. Na przykład pszenica jest bardzo wrażliwa na zaniedbania w zwalczaniu chwastów. Atakująca jej uprawy miotła zbożowa może zmniejszyć plon ziarna nawet o 70%. Ponadto miotła zbożowa wraz z innymi trawami może jednocześnie stać się rezerwuarem dla chorób grzybowych i wirusowych atakujących zboża. Ponadto chwasty są miejscem schronienia i żerowania szkodników w okresie, kiedy na polach nie ma roślin uprawnych.
Kolejnym, niebagatelnym czynnikiem ograniczającym wielkość plonów są właśnie szkodniki. Do najważniejszych zalicza się: mszyce zbożowe, ploniarkę zbożówkę, skrzypionki – zbożową i błękitka, ale na polach poważne straty mogą wywoływać także przybysze z ciepłych krajów, których zasięg rozszerza się na skutek zachodzących zmian klimatycznych, lub gatunki, które dotychczas nie atakowały zbóż.
Zwalczanie szkodników, szczególnie mszyc i innych owadów ssących, jest ważne też dlatego, że mogą być one wektorami dla wielu chorób wirusowych, które przenoszone są między roślinami uprawnymi. Z kolei owady gryzące, uszkadzając tkanki okrywające zbóż, stwarzają drogę wejścia dla chorób grzybowych, takich jak np. fuzarioza kłosów.
Wśród chorób grzybowych jest ona szczególnie groźna, ponieważ nie tylko ogranicza wielkość plonów, ale także pogarsza ich jakość, m.in. na skutek zanieczyszczania ziarna mykotoksynami. Ziarno silnie zanieczyszczone mykotoksynami nie nadaje się dla przetwórstwa spożywczego, a nawet do spasania inwentarza. Podlega ono utylizacji lub co najwyżej wykorzystuje się je do celów opałowych. Problemem są także inne choroby grzybowe, ponieważ każda z nich może w znacznym stopniu zmniejszyć wielkość plonu, a w niektórych przypadkach doprowadzić do jego całkowitej utraty. Taką chorobą, której ulega m.in. pszenica, jest pleśń śniegowa zbóż i traw, mogąca całkowicie zniszczyć plantacje. W przypadku takiego patogenu ochronę należy prowadzić już od samego wysiewu, a najlepszym środkiem w tym przypadku jest zaprawianie ziarna pszenicy.
Druga strona medalu
Środki ochrony roślin, kiedy zostaną niewłaściwie użyte, także mogą bezpośrednio zmniejszyć plon. Sytuacje takie mają miejsce, kiedy zabieg zostanie przeprowadzony nieodpowiednim do fazy rozwojowej rośliny preparatem, lub gdy warunki wykonania oprysku są niekorzystne, np. w czasie silnego nasłonecznienia może dojść do uszkodzenia liści. Niekorzystnie na rośliny wpływają też zabiegi źle dobranymi mieszaninami środków ochrony roślin z innymi środkami lub niektórymi nawozami. Dlatego tak ważne jest czytanie instrukcji stosowania preparatów, by uniknąć niekorzystnych interakcji, w czasie których mogą powstać związki fitotoksyczne, uszkadzające rośliny.