Szkodniki kukurydzy to liczna grupa obejmująca kilkadziesiąt gatunków. W praktyce jednak „tylko” kilkanaście z nich ma realne znaczenie gospodarcze i może powodować odczuwalny spadek plonu. Bezpośrednie metody zwalczania agrofagów polegają na stosowaniu insektycydów. Ponadto stosuje się szeroko zakrojone działania profilaktyczne, obejmujące m.in. płodozmian i używanie wysokiej jakości materiału siewnego.
Kukurydza – które szkodniki uchodzą za najgroźniejsze i po jakich objawach je rozpoznać?
Omacnica prosowianka
Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis), znana także jako przezierka, uchodzi za
Najgroźniejszy szkodnik w kukurydzy – omacnica prosowianka
Omacnica prosowianka uchodzi za najgroźniejszego szkodnika kukurydzy. Motyl występuje na terenie całej Polski. Gąsienice żerują na nadziemnych organach kukurydzy – liściach, pędach, kwiatostanach i zawiązkach kolb. Wygryzają otwory o średnicy 3-4mm. Tworzą poziome rzędy dziur. Skutkiem jest łamanie się łodyg i zasychanie wiech. Mniej uszkodzone rośliny wolniej rosną i wykształcają mniej ziaren w kolbach. Podgryzanie zawiązków kolb powoduje ich obumieranie. Szkodniki kukurydzy przyczyniają się do występowania różnorodnych infekcji, w tym Fusarium, Trichothecium, Trichoderma oraz Penicillium. Rocznie występuje jedno pokolenie szkodnika. Szacuje się, że omacnica może obniżyć plonowanie o 20-30%.
Szkodniki w kukurydzy, żerujące na korzeniach
W podłożu, zwłaszcza na działkach usytuowanych blisko lasu i zadrzewień, często dużym problemem są szkodniki glebowe. Do tej grupy należą m.in. nicienie, pędraki, turkuć podjadek oraz drutowce. Szczególne zagrożenie powoduje ostatni z wymienionych. Drutowce to larwy chrząszczy z rodziny sprężykowatych. Mają charakterystyczne, robakowate ciało o żółtopomarańczowej barwie. Szkodniki w rzepaku powodują największe szkody w fazie kiełkowania nasion. Niszczą ziarniaki i kiełki. Rezultatem ich żerowania są ubytki w plantacji.
Kolejnym problemem siewek kukurydzy jest śmietka kiełkówka. Muchówka uszkadza nasiona i kiełki. Może żerować także na szyjce korzeniowej młodej kukurydzy. Widoczne symptomy to więdnięcie, żółknięcie i zasychanie roślin. Rolnice powodują szkody w różnych organach. Uszkadzają korzenie i szyjki korzeniowe. To powoduje przewracanie się i zamieranie roślin. Wieczorami zaś szkodniki kukurydzy wychodzą żerować na nadziemnych częściach. Objawy to nieregularne dziury w liściach. W korzeniach żeruje stonka kukurydziana. Uszkadza młode korzenie lub jeszcze gorzej – niszczy rdzeń korzenia. Uniemożliwia roślinom rozwój, doprowadzając do ich zamierania i placowych ubytków. Szkodliwe są larwy i owady dorosłe (imago). Chrząszcze żywią się też znamionami kwiatów, zakłócając zapylanie. Stonka kukurydziana jest szczególnym utrapieniem w południowej Polsce.
Inne groźne szkodniki kukurydzy
Mszyce to szkodniki kukurydzy, które nie tylko powodują bezpośrednie straty w plonie, ale ich żer wiąże się także ze zwiększonym ryzykiem występowania chorób o różnorodnym podłożu. Są wektorami chorób wirusowych, a ich spadź jest pożywką dla grzybów sadzakowych. Ploniarka zbożówka uszkadza miejsca w pobliżu wierzchołków wzrostu. Objawy są najlepiej widoczne w fazie 5-6 liści. Na liściach występują rzędy dziur, a unerwienie w ich pobliżu żółknie. Rośliny zmieniają pokrój, liście skręcają się. Ploniarka gnijka, jak wskazuje nazwa, doprowadza do gnicia roślin. Oba szkodniki kukurydzy dokonują spustoszenia będąc w postaci larwalnej. Podłużne dziury między nerwami w liściach czy wydłużone okienka to sprawka szczypionki błękitek lub szczypionki zbożowej. Szkodniki te są mniej groźne od powyższej opisanych, ale również mają pewien wpływ na plonowanie. Redukują powierzchnię asymilacyjną, przez co zboża rozwijają się wolniej. Bezpośrednie szkody powoduje urazek kukurydziany. Chrząszcz uszkadza kolby i wgryza się w ziarniaki. Pośrednio zwiększa ryzyko infekcji chorobami grzybowymi.
Szkodniki w kukurydzy największe straty powodują w uprawie na ziarno, uprawa na kiszonkę jest mniej zagrożona. Niestety, w obu przypadkach są problemem przez cały sezon wegetacyjny, dlatego tak ważna jest profilaktyka, kompleksowa ochrona doraźna i regularna lustracja upraw.
