Stonka kukurydziana

Stonka kukurydziana – jak ją rozpoznawać i zwalczać?

Stonka kukurydziana (Diabrotica virgifera) to szkodnik, który w Polsce występuje od niedawna, a dokładniej od 2005 roku. Przez ten czas dał się poznać jako żarłoczny, uciążliwy i o dużych zdolnościach rozrodczych. Jak skutecznie zwalczać tego szkodnika?

Stonka kukurydziana – pochodzenie, wygląd i cykl życia

Stonka kukurydziana trafiła do Europy z Ameryki pod koniec XX wieku. Po raz pierwszy odnotowano jej obecność w 1992 roku w Serbii. Do Polski dotarła kilkanaście lat później, w 2005 roku. Szybko jednak rozprzestrzeniła się na terenie kraju i obecnie uchodzi za groźnego szkodnika kukurydzy. Jest organizmem kwarantannowym na terenie Unii Europejskiej.

Stonka kukurydziana to chrząszcz o długości do 7mm i żółto- lub pomarańczowo-czarnym ubarwieniu ciała. Posiada twarde pokrywy skrzydeł, najczęściej plamiste lub pasiaste. Samce są ciemniej wybarwione od samic. Czułki mają długie, czarne, segmentowane. Wydłużone larwy (do 10mm) są kremowobiałe.

W ciągu roku rozwija się jedno pokolenie stonki kukurydzianej. Stadium zimujące to jaja. Można znaleźć je w glebie, najczęściej na głębokości do 15cm. Od wiosny rozpoczyna się wylęg larw, który może trwać nawet do 6 miesięcy. Larwy przechodzą trzy stadia rozwojowe, a później przepoczwarzają się w glebie. Pierwsze wyloty owadów dorosłych najczęściej obserwuje się od połowy lipca. Najpierw samce, a po kilku dniach samice. Jedna samica stonki kukurydzianej składa w ciągu życia średnio 600 jaj (maksymalnie 1400). Odbywa się to najczęściej od końca lipca do początku sierpnia. Larwy wykluwają się stopniowo, dlatego można w tym samym czasie zobaczyć różne stadia rozwojowe szkodnika. Samica żyje około 60 dni.

Szkodliwość stonki kukurydzianej

Larwy stonki kukurydzianej żerują na korzeniach kukurydzy. Uszkodzenia ograniczają efektywność pobierania wody i składników pokarmowych. Pierwsze dwa stadia żywią się najdrobniejszymi korzeniami – włośnikami, kolejne wgryzają się do wnętrza korzeni. W rezultacie dochodzi do zahamowania wzrostu rośliny, a później stopniowego żółknięcia i zamierania. Stonka kukurydziana powoduje także wyleganie roślin, co utrudnia zbiór. Uszkodzenie korzeni otwiera furtkę innym szkodnikom, np. nicieniom, a przy okazji zwiększa ryzyko infekcji. Uśredniając, stonka kukurydziana powoduje straty w plonie rzędu 10-40%.

Stonka kukurydziana – zwalczanie przez profilaktykę

Głównym sposobem ochrony upraw przed stonką kukurydzianą jest płodozmian. Szkodnik przechodzi cały cykl rozwojowy w co najmniej dwuletniej monokulturze kukurydzy na danym areale. Zmianowanie (2-3 letnie przerwy) zakłócają ten cykl. Należy pozbywać się także samosiewów. W rejonach, w których istnieje duże zagrożenie stonką kukurydzianą (a także nicieniami glebowymi) zaleca się wysiewanie odmian o mocniej rozbudowanym systemie korzeniowym. Mniejsze zagrożenie stonką zachodzi w przypadku wczesnego siewu. Należy także zadbać o dobrą kondycję kukurydzy, np. przez odchwaszczanie i zbilansowane, racjonalne nawożenie. Po zbiorach trzeba rozdrobnić i zaorać resztki roślinne.

Stonka kukurydziana – zwalczanie przy użyciu chemicznych środków ochrony

Stosowanie środków ochrony na stonkę kukurydzianą powinno być poprzedzone monitoringiem pola. Zaleca się korzystanie z pułapek feromonowych (instalowane od końca czerwca). Sprawdza się je 2-3 razy w tygodniu. Przy wyraźnym wzroście liczebności łowionych szkodników, należy wykonać zabieg insektycydowy (np. preparatem zawierającym deltametrynę). Bardzo dobre rezultaty osiąga się przez zaprawianie nasion. Dużą efektywnością działania charakteryzuje się Force 20 CS. Zawiera teflutrynę, związek chemiczny z grupy pyretroidów. Odstrasza, ale także likwiduje stonki. Chroni również przed innymi, groźnymi szkodnikami – drutowcami.

Stonka kukurydziana to inwazyjny szkodnik, z którym, przy odpowiedniej profilaktyce i doraźnych zabiegach ochronnych, można sobie poradzić. Kluczowe – jak zawsze – jest stałe monitorowanie pola, szybka reakcja i stosowanie się do zasad dobrej praktyki rolniczej.

Polecane środki ochrony roślin