Oprysk na stonkę - kiedy go wykonać i czym pryskać?

Stonka ziemniaczana powoduje straty o dużym znaczeniu ekonomicznym. Owady słyną z żarłoczności, stadium szkodliwe to zarówno larwy jak i imago (dorosła forma), a w ciągu sezonu może rozwinąć się kilka pokoleń. Dlatego kluczowa jest szybka reakcja i właściwy dobór insektycydów, najlepiej stosowanych naprzemiennie. Jak, kiedy i czym wykonywać opryski na stonkę?

Jaka jest szkodliwość stonki ziemniaczanej?

Rozpoznawanie stonki ziemniaczanej jest łatwe, to szkodnik powszechnie znany i charakterystyczny. Największe straty gospodarcze powoduje w uprawie ziemniaka, ale w praktyce żywi się także innymi przedstawicielami rodziny psiankowatych, np. pomidorami. Zarówno larwy jak i owady dorosłe żerują na nadziemnych częściach roślin. Prowadzą do ogołacania z liści, co zmniejsza powierzchnię asymilacyjną. W rezultacie wzmożone żerowanie owadów może obniżyć plon o 60%, a w skrajnych przypadkach nawet do 80%! W zasadzie można więc mówić już o zniszczeniu plantacji. Dlatego należy regularnie przeprowadzać lustrację upraw, biorąc pod uwagę terminy występowania kilku pokoleń stonki.

Kiedy wykonywać opryski na stonkę?

Stonka ziemniaczana to owad ciepłolubny, który zaczyna żer wiosną, ale dopiero, gdy temperatura utrzymuje się na poziomie blisko 15ºC. Samice po wylocie składają jaja na dolnej stronie blaszek liściowych ziemniaka. Optymalne byłoby więc wykonanie pierwszego zabiegu, zanim do tego dojdzie. Ogólnie przyjęty próg szkodliwości do późniejszego działania to 15 larw lub jeden żer jaj na pojedynczą roślinę. Pełen rozwój stonki trwa około 30-35 dni, przy czym w ciągu sezonu mogą pojawić się na polu 2-3 pokolenia. Jednocześnie trzeba pamiętać, że stonka ziemniaczana przechodzi cztery fazy larwalne (L1, L2, L3, L4), trwające łącznie 21 dni. Kolejny - drugi oprysk na stonkę uzależnia się właśnie od ich rozwoju. Najlepiej wykonywać go po wykluciu larw, w fazie L2 i L3. Zdarza się, że jeden zabieg insektycydowy w sezonie jest wystarczający, ale niestety nie można wykluczać kolejnych. Należy trzymać rękę na pulsie (monitoring pola). W przypadku uprawy późnych odmian ziemniaków konieczny może być dodatkowy oprysk na stonki - w czasie wylotu chrząszczy letnich.

Opryski na stonkę - czym je wykonywać?

Najpopularniejszym insektycydem używanym do zwalczania stonki ziemniaczanej jest Voliam zawierający chlorantraniliprol (związek z grupy antranilowych diamidów). Ma działanie kontaktowe i żołądkowe. Dużą zaletą substancji aktywnie czynnej jest działanie w szerokim zakresie temperatur (5-25°C). Zabieg należy wykonać po wystąpieniu szkodnika, nie później niż do początku fazy kwitnienia.

Przy kilkukrotnym wykonaniu zabiegów insektycydowych na stonkę w danym sezonie preparaty powinno się stosować naprzemiennie, tj. wybierać takie, które zawierają inne substancje aktywnie czynne (a jeszcze lepiej - należące do innych grup związków). To ograniczy ryzyko nabierania mechanizmów odpornościowych u szkodników i tym samym słabszej skuteczności zabiegu u kolejnych pokoleń.

Na mniejszych areałach, w uprawach ekologicznych oraz w sytuacji, gdy zagrożenie nie jest duże, można także wykonywać naturalne opryski na stonkę. Stosuje się m.in. środki oparte na bazie z ekstraktów roślinnych. Warto rozważyć również opylanie mączką bazaltową. Oprócz ograniczenia szkodników jest to cenny naturalny nawóz, zawierający dużo potasu i krzemionki. Dobrym rozwiązaniem są także preparaty mikrobiologiczne zawierające bakterie Bacillus thuringiensis.

Jak wykonywać oprysk na stonkę?

Opryski na stonkę zaleca się wykonywać rano lub wieczorem w czasie bezdeszczowej i najlepiej bezwietrznej pogody. To ograniczy ryzyko obniżenia skuteczności działania (zmywanie, straty na skutek wiatru). Należy ściśle stosować się do instrukcji zawartych na opakowaniach produktów (w szczególności dotyczących dawkowania oraz BHP).