Nowe odmiany ziemniaków – czy przyniosą nowe choroby?

Wśród nowych odmian ziemniaków, dominują te wczesne oraz bardzo wczesne. W tych grupach wyróżniamy 5 najpopularniejszych odmian. Jakie możliwości niesie ich uprawa? Czy specyfika nowych odmian może wiązać się z ryzykiem wystąpienia nowych chorób? Czy lepiej stawiać na krajowe, czy zagraniczne odmiany ziemniaków?

Najgroźniejsze choroby ziemniaków i źródła rozprzestrzeniania

Do najgroźniejszych chorób ziemniaka zalicza się m.in. zarazę ziemniaka, alternariozę i wirus Y (PVY). Wschody ziemniaka są natomiast zagrożone mokrą zgnilizną, parchem srebrzystym i ryzoktoniozą. Rozprzestrzenianiu patogenów sprzyja brak higieny w uprawie (np. pozostawianie resztek pozbiorowych) i przechowywaniu (zainfekowane worki czy sprzęt). Do infekcji w dużej mierze przyczynia się także brak korzystania z sadzeniaków kwalifikowanych. Bulwy „od sąsiada” są często tańsze, ale niosą wysokie ryzyko porażenia przez choroby. Tym samym takie działanie jest nieuzasadnione ekonomicznie. Jest to niezależne od specyfikacji odmian.

Nowe odmiany ziemniaków – krótka charakterystyka i zalety

W 2021 roku zarejestrowano pięć, nowych odmian ziemniaka. Jak już zostało wspomniane, dominowały odmiany wczesne i bardzo wczesne:

• Pierwsza z nich to odmiana bardzo wczesna, plonująca już po 77 dniach, o typie AB. Ma dobrą trwałość przechowalniczą (jak na odmianę o takiej wczesności). Ma też dobrą odporność na PVY.
• Po 77 dniach plonuje również druga odmiana o typie AB, która jest odporna na raka ziemniaka i wykazuje wysoką odporność na PVY. Jest przeznaczona do wczesnej uprawy pod osłonami.
• Do grupy odmian bardzo wczesnych należy pierwszy rodzaj ziemniaków typu B, plonujący po 78 dniach. Pod względem odporności jest bardzo podobny do odmiany typu AB.
• Wysoką zawartością antocyjanów charakteryzuje się drugi rodzaj ziemnaków typu B. Jest wczesny i ma fioletowy miąższ. Ma dobrą trwałość przechowalniczą. Zaletą jest odporność na raka ziemniaka, wadą zaś podatność na mątwika.
• Piąta z nowych odmian jest także wczesna i charatryzuje się średnią zawartością skrobi. Jej odporność na wirusa Y jest duża, na zarazę ziemniaka średnia. Odmiana odporna na patotyp 1(D1) raka ziemniaka.

Zdrowotność ziemniaków ulega poprawie?

Ogólnie atutem odmian wczesnych i bardzo wczesnych poza szybszym plonowaniem jest mniejsza podatność na choroby. Odmiany późniejsze są bardziej narażone na kaprysy pogody i częściej są porażane m.in. przez zarazę. Dlatego nie wydaje się, aby wprowadzanie nowych odmian niosło za sobą ryzyko pojawienia się nowych chorób lub większego rozprzestrzeniania tych obecnie występujących na polach. W dodatku z badań wynika, że zdrowotność ziemniaków ulega poprawie.

Polskie odmiany ziemniaków czy zagraniczne?

Pewnym zagrożeniem jest podejście zagranicznych ośrodków hodowlanych selekcjonujących nowe odmiany. O ile u nas priorytetem jest utrwalenie cech odpornościowych ziemniaków, wiele innych krajów ukierunkowało się liniowo – na maksymalizację plonu. Dlatego najbezpieczniejsze jest korzystanie z krajowych odmian. Te zagraniczne powinny być wcześniej sprawdzone i oficjalnie potwierdzone, dopiero wtedy powinno się z nich korzystać. Obecnie zarejestrowanych jest 108 odmian ziemniaka, z tego 67% pochodzi z polskich hodowli.