Najczęściej występujące choroby jęczmienia jarego

Jęczmień jary, jako zboże o krótkim okresie wegetacji, jest mniej narażony na ataki patogenów. Wymaga jednak takiej samej ochrony, ponieważ jego zaniedbanie może doprowadzić do sporych strat w plonach. Kluczem do efektywnego zapobiegania chorobom jest jak najwcześniejsze ich wykrycie i prawidłowe rozpoznanie.

Jakie choroby najczęściej atakują jęczmień jary?

Do najgroźniejszych chorób zagrażającym uprawom jęczmienia jarego należą:

• Mączniak prawdziwy zbóż i traw – choroba ta wywoływana jest przez grzyba Blumeria graminis, syn. Erysiphe graminis. Jej najważniejszym objawem jest pojawiający się na górnej powierzchni liści biały, mączysty nalot. Grzyb może atakować w temperaturze od 5°C do 30°C przy wilgotności od 50% do 100%. W przypadku dużego nasilenia choroby straty mogą wynieść nawet 35%. Do skutecznego zwalczania tej choroby ważne jest wykonanie zabiegu w momencie zauważenia pierwszych jej objawów.
• Rynchosporioza zbóż wywoływana przez grzyba Rhynchosporium secalis objawia się występowaniem na powierzchni liści lub pochew liściowych soczewkowatych plam koloru żółtego albo brązowego, które z czasem zmieniają barwę na szarą. Porażenie nasady liścia prowadzi do całkowitego obumarcia blaszki liściowej. Choroba ta jest szczególnie groźna w chłodne sezony (do 20°C), przy wilgotności do 80%. Straty plonu, jakie może wywoływać patogen, mogą sięgać 30%.
• Plamistość siatkowa powodowana przez Pyrenophora teres atakuje rośliny we wszystkich fazach rozwojowych, a jej objawy są szczególnie nasilone w sezonach z dużą ilością opadów. Jej atak objawia się na dwa sposoby. Jednym z nich są nieregularne, brązowe plamy o siatkowatym wyglądzie, drugim zaś owalne lub długie, brązowe, nekrotyczne plamy. Choroba ta, oprócz spadku plonu, który może sięgnąć 25%, powoduje pogorszenie jakości zebranego ziarna.
• Rdza jęczmienia, wywoływana przez Puccinia hordei, to jedna z trudniejszych do wykrycia chorób, ponieważ jej objawami są bardzo małe, słabo widoczne, grudkowate struktury koloru brązowego, mogące występować na całej powierzchni liści. Grzyb powoduje z czasem zahamowanie wzrostu i usychanie roślin, a straty plonu, jakie on wywołuje, mogą sięgać nawet 30%.
• Fuzarioza kłosów wywoływana jest przez liczne gatunki z rodzaju Fusarium. Choroba rozwija się w szerokim spektrum temperatur i wymaga wysokiej wilgotności powietrza. Objawia się żółtymi, częściowo lub całkowicie przebarwionymi kłoskami. Na kłosach można zaobserwować biały lub różowy, watowaty nalot grzybni, często pojawiają się też skupiska zarodników o barwie pomarańczowej. Ziarno może być zniekształcone, pomarszczone nierzadko różowej barwy. Fuzaria są też producentami mikotoksyn.

Innymi chorobami grzybowymi atakującymi jęczmień jary są: głownia pyląca jęczmienia wywoływana przez Ustilago nuda, (Ustilago segetum var. Nuda), pasiastość liści jęczmienia powodowana przez Pyrenophora graminea, a także zgorzel siewek, wywoływana przez różne gatunki grzybów.

Chorobom grzybowym przeciwdziała się, zmniejszając normy wysiewu, co rozrzedza łan. Ważne jest też nawożenie niepowodujące zbyt silnego krzewienia roślin. Z kolei do zwalczania patogenów wykorzystuje się odpowiednie środki chemiczne.

Inna, wywoływana przez wirusy choroba, to żółta karłowatość jęczmienia, która jest przenoszona z jęczmienia ozimego na jary przez mszyce w okresie wiosennym i letnim. Porażone rośliny żółkną, a na łanie choroba objawia się płacowo, w miarę roznoszenia jej przez owady. W tym przypadku warto sięgnąć po odmiany odporne na tę chorobę, a zapobiegawczo skutecznie zwalczać mszyce.