Jakie są rodzaje nawozów wapniowych i czy warto je stosować?

Chociaż obecnie dąży się do jak najlepszego dostosowania hodowanych roślin do warunków, w jakich będą one uprawiane, nawożenie wciąż pozostaje koniecznością. Żeby zabieg ten był jak najefektywniejszy, podłoże musi mieć między innymi odpowiedni odczyn. W jego utrzymaniu decydującą rolę odgrywają nawozy wapniowe, które można podzielić na dwie, zasadnicze grupy: te, których podstawowym zadaniem jest regulacja odczynu gleby oraz te, w których wapń służy głównie jako składnik odżywczy, a jego rola w regulacji odczynu gleby jest znikoma.

Wapno do regulacji odczynu gleby

Wapno jest głównym pierwiastkiem wpływającym na odczyn gleby.
Wapnowanie podłoża pozwala na zapobieganie jego zakwaszeniu, które powstaje m.in. na skutek naturalnych procesów zachodzących w glebach, np. wymywania wapnia, a także jako efekt stosowania nawozów mineralnych, niezbędnych w produkcji roślinnej. W przyrodniczych warunkach Polski ponad połowa gleb charakteryzuje się w związku z tym odczynem kwaśnym.

Do odkwaszania gleby zazwyczaj wykorzystuje się 3 grupy preparatów wapniowych:

• Wapna tlenkowe – wysoce reaktywne i żrące, przeznaczone do ciężkich i wilgotnych gleb. Nie nadają się do stosowania pogłównego i tuż przed wysiewem roślin. Wapno działa silnie niszcząco na mikroorganizmy glebowe i niewłaściwe jego stosowanie zazwyczaj przyczynia się do spadku żyzności gleby, szczególnie do obniżenia aktywności mikroorganizmów glebowych.
• Wapna węglanowe – zazwyczaj mielone skały wapniowe, takie jak kreda jeziorna czy wapień. Nawozy te działają powoli, jednak w dłuższej perspektywie czasowej są one lepszym wyborem, ponieważ ich wpływ na mikroorganizmy glebowe jest niewielki. Zalecane są do odkwaszania gleb lekkich i średnich, szczególnie tych podatnych na szybkie wysychanie.
• Dolomity, czyli mielone skały wapienno-magnezowe – działają podobnie jak wapna węglanowe. Są nisko reaktywne, lecz długo działające. Nie powodują degradacji gleby.

Ponadto na rynku można kupić nawozy wapniowe, które poza regulacją odczynu gleby wzbogacają ją w materię organiczną (np. w kwasy humusowe) oraz w pożyteczne mikroorganizmy.

Wapna nawozowe

Kluczową funkcją jest tutaj dostarczenie rozwijającym się roślinom wapnia niezbędnego do prawidłowego formowania i dojrzewania owoców. Zazwyczaj są to preparaty łatwo rozpuszczalne w wodzie, dzięki czemu mogą być aplikowane zarówno doglebowo, jak i w formie oprysków dolistnych. Zalicza się tu m.in. popularną saletrę wapniową, która oprócz wapnia dostarcza roślinom także azotu oraz gips, który dodatkowo zaopatruje rośliny w siarkę, nie wpływając jednocześnie na odczyn gleby i dlatego jest idealnym nawozem dla roślin kwaśnolubnych, np. borówki amerykańskiej, która wymaga dużych ilości wapnia do prawidłowego rozwoju owoców.

Korzyści wynikające ze stosowania nawozów wapniowych to między innymi:

• regulacja odczynu gleby,
• poprawa struktury gleby i stabilizacja,
• lepsza przyswajalność składników mineralnych przez rośliny,
• zmniejszenie fitotoksyczności niektórych pierwiastków, np. glinu,
• korzystny wpływ na mikroorganizmy glebowe,
• ograniczanie występowania chorób fizjologicznych i przechowalniczych, np. suchej zgnilizny owoców pomidora, gorzkiej plamistości podskórnej u jabłek czy brunatnienia liści u kapustnych.