Skracanie rzepaku w praktyce – dlaczego warto wykonać zabieg?
Rzepak to jeden z najpopularniejszych gatunków uprawianych w Polsce, zwłaszcza rzepak ozimy. Jednak by uzyskać stabilny wzrost młodych roślin oraz wyrównane dojrzewanie nasion w następnym sezonie, konieczne jest prawidłowe przygotowanie gleby do uprawy i przeprowadzenie wszystkich niezbędnych zabiegów agrotechnicznych w odpowiednich fazach wzrostu. Jednym z takich zabiegów jest skracanie rzepaku, które ma kluczowe znaczenie dla równomiernego dojrzewania nasion.
Przyczyny nierównomiernego dojrzewania łuszczyn
Na nierównomierne dojrzewanie nasion rzepaku istotny wpływ ma przede wszystkim zmienność glebowa pola i nieuregulowane stosunki wodno-powietrzne gleby. Nierównomiernym dojrzewaniem nasion charakteryzują się także rośliny rzepaków ozimych, których korzeń palowy uległ częściowemu przemarznięciu w czasie zimy. Zazwyczaj uprawiany, nieregulowany rzepak ma często długą, wiotką łodygę i wysoko osadzone dolne rozgałęzienia pędu. Kwiaty na roślinach wykształcają się wtedy stopniowo, co skutkuje nierównomiernym dojrzewaniem nasion. Skutkiem wysokiego, wybujałego wzrostu jest bardzo duża podatność roślin na wyleganie w czasie dojrzewania. Skutkuje to utrudnionym zbiorem i dużym zachwaszczeniem wtórnym. Wyległe rośliny ponadto dłużej utrzymują wilgoć i dlatego z reguły konieczny jest dodatkowy zabieg desykantami. Przy nierównomiernym dojrzewaniu niezbędne bywają też zabiegi preparatami sklejającymi łuszczyny, zapobiegające osypywaniu się ziarna.
By nie dopuścić to tych zjawisk, trzeba wykonać zabieg mający na celu uzyskanie równomiernego dojrzewania roślin, którym jest skracanie rzepaku.
Warunki prawidłowego skracania rzepaku
Skracanie rzepaku po pierwsze musi być wykonane w odpowiednim terminie. Optymalna jest faza rozwojowa, w czasie której wykształca się od 4 do 6, maksymalnie 8 liści. W czasie ciepłej jesieni, kiedy temperatury przekraczają 10-15°C, zabieg musi być często wykonany dwukrotnie. Kluczowe w takim zabiegu jest ograniczenie nadmiernego wzrostu liści, bowiem prowadzi to do nadmiernego wyniesienia szyjki korzeniowej i osłabia rozwój silnego systemu korzeniowego, kluczowego dla prawidłowego przezimowania młodych roślin. Skracanie rzepaku najłatwiej wykonać łącznie z zabiegiem przeciwko chorobom grzybowym. Do tego celu najlepiej wykorzystać preparat grzybobójczy, którego substancją czynną są związki należące do triazoli, np. difenokonazol lub paklobutrazol. Preparatem, który zawiera oba wymienione związki, jest Toprex firmy Syngenta, zalecany do jesiennej ochrony rzepaku przed suchą zgnilizną i czernią krzyżowych.
Jak skracanie rzepaku wpływa na wzrost roślin i ich plonowanie?
Jesienne skracanie rzepaku preparatem Toprex wpływa na wcześniejsze wykształcenie rozety liściowej. W wykształconych kątach liści szybko rozwijają się zawiązki pędów bocznych pierwszego rzędu. Ich większa liczba skutkuje produkcją większej liczby kwiatów, a tym samym większym plonem ziarna. System korzeniowy jest znacznie lepiej rozwinięty niż u roślin niepoddanych skracaniu. Lepiej wykształcony system korzeniowy efektywniej pobiera wodę i składniki mineralne z gleby, podnosi odporność na jesienną i zimową suszę oraz na niskie temperatury. Z kolei wiosną pęd główny ulega skróceniu i wzmocnieniu, co wzmacnia jego odporność na wyleganie. Kwitnienie jest wyrównanie, zaś łuszczyny dojrzewają w jednym terminie, przez co zbiór roślin jest ułatwiony. Wyrównane dojrzewanie ziarna zmniejsza ryzyko pogorszenia jakości uzyskanego oleju, co niejednokrotnie ma miejsce w przypadku ziarna nierówno dojrzałego.