Skracanie rzepaku a skracanie pszenicy – różnice i podobieństwa

Skracanie takich roślin uprawnych jak pszenica lub rzepak jest zabiegiem wskazanym w okresie początkowego wzrostu roślin i ich przygotowywania się do spoczynku zimowego. Szczególnie teraz, kiedy liczba ciepłych, jesiennych dni jest tak duża, skracanie staje się wręcz konieczne, ponieważ młode rośliny bardzo silnie rosną, przez co łatwiej ulegają uszkodzeniom w czasie zimowych, mroźnych dni. Jakie plusy ma skracanie i jakie różnice występują w reakcjach pomiędzy pszenicą a rzepakiem?

Skracanie rzepaku i pszenicy jest wykonywane w celu uzyskania wysokich plonów dobrej jakości. Opiera się ono na ograniczeniu wzrostu nadziemnych części roślin i wzmocnieniu układu korzeniowego w fazach początkowych. Skracane rośliny w obu przypadkach reagują na zabieg silnym rozkrzewianiem pędów i skracaniem wzrostu głównych pędów, dzięki czemu są bardziej odporne na wyleganie, a plantacje nie ulegają wtórnemu zachwaszczeniu. Skracanie roślin poprawia także pokrój roślin i wyrównuje łan, dzięki czemu łatwiejszy jest zbiór ziarna.

Różnice pomiędzy pszenicą a rzepakiem

Skracanie rzepaku, szczególnie w okresie jesiennym, łączy się z zabiegami ochrony przeciwko chorobom grzybowym. Wykorzystywane do tego celu preparaty mają działanie fungicydowe, a także regulują wzrost i pokrój roślin. Przykładem takiego preparatu jest Toprex 375 SC firmy Syngenta. Skracanie rzepaku wykonuje się w fazie kilku liści (4-8) i w razie potrzeby powtarza, by zapobiec nadmiernemu wzrostowi roślin. Rośliny po zabiegu reagują ograniczeniem wzrostu pędu głównego i pobudzeniem rozwoju pąków bocznych umieszczonych w kątach liści. Skracany rzepak ma grubszy pęd i szyjkę korzeniową, a system korzeniowy ulega silnemu rozgałęzieniu i pogrubieniu dzięki temu, że asymilaty z części nadziemnych nie są wykorzystywane do wzrostu pędu głównego i wytwarzania nowych liści. Skracanie rzepaku jesienią lepiej przygotowuje rośliny do nadchodzącej zimy i ułatwia ich przezimowanie. Skracanie rzepaku wyrównuje ponadto dojrzewanie nasion, poprawia jakość uzyskiwanego plonu i w pewnym stopniu ogranicza straty związane z osypywaniem się ziaren.
W przypadku pszenicy skracanie może być wykonywane na kilku etapach rozwoju rośliny, przy czym jest ono szczególnie zalecane w przypadku odmian o wysokich źdźbłach. W przypadku roślin o słabej kondycji skracanie można najwcześniej wykonać w fazie pełni krzewienia zbóż BBCH 25-27 i połączyć je z nawożeniem azotowym poprawiającym krzewienie. Na tym etapie wykorzystuje się preparaty zawierające chlorek chloromekwatu (CCC), który pobudza do wzrostu pędy boczne i pozwala na wyrównanie łanu. W przypadku prawidłowo rozwijających się plantacji optymalnym terminem zabiegu jest faza wykształcania pierwszego kolanka (BBCH 31). Zabieg na tym etapie skróci pierwsze międzywęźle, co znacznie wzmocni budowę całej rośliny, przez co będzie znacznie mniej podatna na wyleganie. Pszenica rozwinie przy okazji silniejszy system korzeniowy, a komórki pędów będą mniejsze i bardziej odporne na porażenie przez patogeniczne grzyby atakujące często na tym etapie rozwoju rośliny. Zabieg na tym etapie wykonuje się z użyciem preparatów zawierających trineksapak etylu. Kiedy zabieg na etapie rozwoju kolanka nie wystarcza, powtarza się go na etapie pierwszego liścia flagowego.

Znaczenie skracania jest niebagatelne i rzadko kiedy można uniknąć tego zabiegu, zwłaszcza że postępujące zmiany klimatyczne zmuszają do zmiany dotychczasowych technik produkcji. Może się okazać, że w niedalekiej przyszłości jesienne skracanie pszenicy będzie wykonywane tak samo często, jak obecnie jesienne skracanie rzepaku.