Jakie są najlepsze sposoby na zwiększenie jakości plonów?

Plonowanie roślin zależy od wielu elementów - od czynników środowiska, właściwości gleby i prawidłowych zabiegów (we właściwych terminach i fazach rozwojowych). Prace dopasowuje się do uprawianego gatunku, a także obranej technologii uprawy. Istnieją jednak uniwersalne zasady, które mają pozytywny wpływ na wzrost i rozwój roślin. Pozwalają uzyskać potencjał plonotwórczy zbliżony do maksymalnego. Jednocześnie determinują wysokie parametry jakościowe. Jakie są najlepsze sposoby na zwiększenie jakości plonu?

Poprawa jakości plonów - najważniejsze zabiegi uprawowe

Odpowiednio dobrane, zrównoważone nawozy - sposób na lepszą efektywność produkcji

Ogólna zasada uprawy mówi, że rozwój roślin jest hamowany przez czynnik, którego brakuje najbardziej. Ma zastosowanie w wielu aspektach uprawowych, jednakże bardzo często dotyczy niedoboru lub nadmiaru składników pokarmowych. Niestety często popełniane są błędy, także przez profesjonalnych rolników. Nawozów nie powinno się aplikować na "oko", gdyż powoduje to niepotrzebne straty. Dochodzi m.in. do wzajemnego uwsteczniania składników mineralnych.

Poza tym nadmiar nawozów NPK na znaczenie dla zdrowia człowieka. Przykładem jest nadmierne dawkowanie azotu, które może kumulować się w roślinach (np. warzywach liściowych) w formie azotynów, w pewnych warunkach przekształcających się w szkodliwe azotyny. Jednocześnie zbyt wysokie dawki azotu zmniejszają odporność roślin (większe straty m.in. w przypadku gradacji szkodników). Nawożenie zawsze opiera się o właściwości gleby (w tym zasobność). Dlatego składniki pokarmowe oblicza się na podstawie analizy gleby. Istotne znaczenie mają czasem bagatelizowane mikroelementy.

Przykładowo molibden uczestniczy w produkcji wielu enzymów, a niedobór powoduje m.in. wysychanie i deformacje liści roślin. Przykładem spadku jakości plonów jest niedobór wapnia u pomidora, co objawia się suchą zgnilizną wierzchołkową owoców. Mikroelementy wpływają pozytywnie na wartość i smak jadalnych części roślin.

Stosowanie naturalnych nawozów i preparatów mikrobiologicznych - dla samych roślin, ale i poprawy jakości gleby

Celem nawożenia mineralnego jest przede wszystkim dostarczenie kluczowych makroelementów i mikroelementów. W czasie nawożenia organicznego poprawia się również właściwości gleby. Nawozy naturalne zwiększają zawartość próchnicy, poprawiają strukturę (w kierunku pożądanej - gruzełkowatej), a także zwiększają aktywność biologiczną gleby. Jednocześnie regulują stosunki wodno-powietrzne, co pośrednio powoduje zwiększanie jakości plonów (np. warzywa przy niedoborze wody często stają się włókniste).

Warto wprowadzać pożyteczne mikroorganizmy aplikując odpowiednie preparaty. Przykładem są grzyby symbiotyczne, które m.in. zwiększają efektywność pobierania składników pokarmowych, a także grzyby niszczące chorobotwórcze nicienie. W rezultacie wpływa to nie tylko na ilość, ale również na jakość plonu. Oprócz tego w sprzedaży dostępne są biostymulatory, zawierające m.in. pożyteczne bakterie Rhizobium leguminosarum, które zwiększają efektywność wiązania azotu u roślin motylkowych. Możliwości wspomagania gleby jest dużo więcej.

Właściwy dobór odmian roślin i optymalny termin siewu

Przy wyborze odmian rolnik kieruje się wieloma kryteriami, przy czym największe znaczenie ma potencjał plonotwórczy. Jednakże trzeba zwracać uwagę na wymagania roślin oraz odporności. Wybór takiej odmiany ogranicza stres wywoływany czynnikami niekorzystnymi, rezultatem jest poprawa jakości plonów. Na przykładzie zbóż czy kukurydzy: ogranicza się m.in. zanieczyszczenie ziarniaków chorobami grzybowymi, które często wykluczają ich zdolność konsumpcyjną.

Warto przy tym stawiać na rośliny o wysokiej jakości, np. odmiany A i B w przypadku pszenicy. U wielu roślin bardzo ważny jest optymalny termin siewu. Zwyczajowo wpływa to na wysokość plonów, ale ma znaczenie i dla jakości. Tutaj dobrym przykładem jest kukurydza. Wybór odmiany późnej (o zbyt wysokim wskaźniku FAO) może poskutkować tym, że roślina będzie miała zbyt mało czasu na wegetację i nie wypełni odpowiednio ziarniaków. Z kolei zbyt późno wysiane rośliny ozime mogą wykształcić słaby system korzeniowy, a przez to być bardziej podatne na przemarzanie.

Korzystanie z nasion kwalifikowanych - prawidłowy wzrost roślin od początkowych faz

Wysiew nasion kwalifikowanych jest uzasadniony nie tylko dla zwiększenia plonów, ale także dla poprawienia ich jakości. Uprawa roślin to system wielu powiązanych zależności, np. chwasty są żywicielem szkodników i patogenów, a ponadto osłabiają rośliny uprawne, przez co te stają się bardziej podatne na choroby i szkodniki. Z kolei mszyce są wektorem chorób wirusowych i zwiększają podatność roślin na inne szkodniki, a także choroby grzybowe.

Nasiona z własnej uprawy zwiększają ryzyko wystąpienia chorób i szkodników (mogą być zanieczyszczone), a często mają słabszą efektywność kiełkowania. Z rezultacie w uprawach pojawiają się różnorodne problemy - od mszyc po choroby grzybowe i chwasty. To zwiększa intensywność/częstotliwość wykonywanych zabiegów ochronnych, czyli oznacza: wyższy koszt uprawy, więcej godzin roboczych, większa szkoda dla środowiska). Jednocześnie agrofagi obniżają jakość plonu (niektóre żerują bezpośrednio na nim).

Sposoby na zwiększanie jakości plonów często są uniwersalne. Przede wszystkim jest to zapewnienie roślinie optymalnych warunków i utrzymanie jej w dobrej kondycji. Dużą rolę pełnią nawozy. Oczywiście kolosalne znaczenie ma także dbanie o glebę, tj. zachowanie wysokich parametrów.