Jakie są najlepsze sposoby na optymalizację nawożenia?

Czym dokładnie jest optymalizacja nawożenia? Jak rozumieć to stwierdzenie? Przede wszystkim to wybór takich metod nawożenia (i nawozów), które powodują ograniczenie strat azotu i innych składników pokarmowych. Nawozy dopasowuje się do rzeczywistych potrzeb roślin i bieżących zasobów gleby. Jednocześnie w ten sposób zmniejsza się ryzyko przenawożenia roślin. Dlatego warto znać uniwersalne zasady nawożenia, które następnie dostosowuje się do konkretnej produkcji roślinnej.

Optymalizacja nawożenia w rolnictwie - najważniejsze aspekty uprawy!

• Nawożenie poprzedzone analizą gleby

  Optymalizacja nawożenia zakłada m.in. korzystanie z bieżących zasobów gleby. Zwykle w podłożach przeznaczonych na cele rolnicze "pokutuje" przeciętna zawartość składników pokarmowych. Większość roślin uprawnych wymaga więc, by składniki pokarmowe dostarczyć "z zewnątrz". Jednak nawet opieranie się na nich obniża koszty nawożenia, pozwala ograniczyć koszty uprawy oraz uniknąć dużych strat azotu, pozostałych makroelementów, jak również mikroelementów. Dlatego profesjonalna uprawa poprzedzona jest dokładną analizą gleby i obliczeniem potrzeb nawozowych.

• Optymalizacja nawożenia - dopasowanie do konkretnego gatunku, formy i fazy rozwoju

  Poszczególne gatunki roślin mają konkretne potrzeby pokarmowe, w dodatku wymagania są zależne od fazy ich rozwoju. Trzeba umiejętnie to dostosować. Przykładowo u zbóż ozimych jesienią aplikuje się fosfor oraz potas, zaś wiosną optymalizacja nawożenia azotem obejmuje podział na dwie, rzadziej trzy dawki. Duże znaczenie mają mikroelementy. W przypadku wystąpienia oznak niedoboru najlepiej zastosować nawożenie dolistne. Roślina szybciej pobiera wtedy składniki pokarmowe. W sprzedaży dostępne są także stymulatory wzrostu roślin.

• Optymalizacja nawożenia azotem - co jeszcze trzeba wiedzieć?

  Stosowanie nawozów mineralnych zawierających azot zasługuje na oddzielną uwagę, gdyż w tym wypadku najczęściej dochodzi do przenawożenia, a także popełniania innych błędów uprawowych. Nadmierne nawożenie jest niekorzystne z wielu przyczyn. Dla rolnika to niepotrzebna strata finansowa, ale i dla środowiska naturalnego, gdyż azot przedostaje się do wód powierzchniowych.

  Zbyt wysoka zawartość azotu mineralnego to zagrożenie dla roślin, gdyż pierwiastek pokarmowy osłabia ściany komórkowe ułatwiając wnikanie patogenom czy zwiększając podatność na uszkodzenia. Azot musi być aplikowany w odpowiednim czasie, zastosowany zbyt późno może zmniejszyć mrozoodporność upraw, np. zbóż ozimych czy rzepaku ozimego.

• Liczy się forma nawozów mineralnych

  Forma nawozu decyduje o szybkości pobierania przez rośliny substancji w określonych warunkach. Na przykładzie azotu: nawozy z azotem amidowym są wolnodziałające, gdyż azot musi ulec przemianom: z formy amonowej  przejść do azotanowej, zanim zostanie pobrany przez rośliny. Jednocześnie jest mało ruchliwy i słabo wymywany w głąb profilu glebowego, także w niskich temperaturach pobieranie azotu przebiega sprawnie. Powoduje m.in. silny wzrost korzeni. Z kolei najszybciej działają nawozy azotowe w formie azotanowej. Stosuje się je pogłównie, forma jest ruchliwa (i łatwo wymywalna). Często łączy się obie formy nawozów, aby zoptymalizować nawożenie.

• Prawidłowy odczyn gleby

  Przed zastosowaniem tradycyjnego nawożenia trzeba zmierzyć odczyn gleby. Rośliny mają różną tolerancję względem tego parametru, ale gdy mocno odbiega od optimum pojawiają się problemy. Niewłaściwy odczyn, np. na glebach zakwaszonych sprawia, że rośliny gorzej pobierają wodę i składniki pokarmowe. Wówczas pojawiają się symptomy niedoboru pierwiastków u roślin. Dotyczy to m.in. potasu, który jest najłatwiej przyswajany w glebach o odczynie od obojętnego do zasadowego, jak i fosforu, którego przyswajalność na glebach uprawnych o kwaśnym odczynie ulega uwstecznieniu. A to tylko przykłady. Z tego powodu sama wysoka zasobność gleby nie oznacza przełożenia się na dobry wzrost roślin, jeśli jej odczyn jest niewłaściwy. Kwaśny odczyn negatywnie wpływa na strukturę gleby ograniczając jej stabilność, zmniejsza się także jej aktywność mikrobiologiczna.

• Optymalizacja nawożenia przy wykorzystaniu nawozów naturalnych

  Nawozy naturalne mają wiele funkcji: nie tylko dostarczają składników pokarmowych, ale w pierwszej kolejności stosuje się je dla poprawy struktury gleby i przyspieszenia produkcji próchnicy. Dodatkowo poprawiają aktywność mikrobiologiczną gleby tworząc środowisko przyjazne dla pożytecznych mikroorganizmów. Oczywiście zmniejszają zużycie nawozów mineralnych. Trzeba pamiętać jednak, aby nawozy stosować w odpowiednim czasie, tj. zachować przynajmniej kilkutygodniowe przerwy pomiędzy poszczególnymi zabiegami nawożenia. Największe znaczenie z nawozów naturalnych ma obornik.

  Dobrym uzupełnieniem, które pozwala glebie zachować wysokie parametry, są preparaty mikrobiologiczne. Pożyteczne bakterie, grzyby symbiotyczne i inne organizmy traktuje się jako wspomaganie nawożenia oraz ochrony. Dzięki nim rośliny sprawniej korzystają z wody i składników pokarmowych lub ograniczają populację szkodników (np. nicieni).