Herbicydy – czym są i jak je stosować

Herbicydy to inaczej preparaty chwastobójcze, powszechnie wykorzystywane w uprawach rolnych i ogrodniczych. Działają układowo (są wchłaniane przez liście lub korzenie i hamują procesy fizjologiczne) albo kontaktowo (niszczą te fragmenty roślin, z którymi bezpośrednio się zetkną). Mogą być selektywne lub totalne. Pierwsze z nich eliminują daną grupę roślin lub konkretny gatunek. Przykładowo, zapewniają skuteczne zwalczanie chwastów jednoliściennych, takich jak miotła zbożowa, owies głuchy, chwastnica, a ponadto chwastów dwuliściennych, takich jak mak polny, fiołek, komosa, przytulia czepna. Środki totalne natomiast niszczą każdą zieleń. Często wykorzystuje się je do oczyszczania terenu, np. przed założeniem plantacji. Herbicydy powinno się dobierać rozsądnie, pod kątem rodzaju upraw i grupy roślin niepożądanych. Środki ochrony (o podobnym sposobie działania, ale innej substancji aktywnej) zaleca się stosować naprzemiennie. Zwiększa to skuteczność zabiegów.

W uprawie rolniczej szczególnie narażone na nadmierne zachwaszczenie są zboża ozime. Newralgiczny jest dla nich jesienny początek wegetacji oraz wczesna wiosna: fazy krzewienia do początku strzelania w źdźbło. Dlatego, jeśli warunki pogodowe na to pozwolą, zabiegi z użyciem herbicydów wykonuje się jesienią, zaś zabiegi wiosenne mają jedynie charakter uzupełniający. Walka z zachwaszczeniem w początkowym etapie wzrostu jest bardzo ważna w takich zbożach, jak pszenica czy jęczmień. Podatne na zachwaszczenie są także pszenżyto, żyto i rzepak.

Chwasty są żywicielami wielu szkodliwych owadów oraz grzybów patogenicznych, które właśnie na chwastach przeczekują okresy pomiędzy pojawianiem się roślin uprawnych. Dlatego prawidłowe zwalczanie chwastów ma tak duże znaczenie. Osobnym wątkiem są chwasty z rodziny kapustowatych, które stanowią naturalny rezerwuar patogenu – zgnilizny twardzikowej. Chwasty tego rodzaju są także źródłem szarej pleśni atakującej rzepak.

Jakie są rodzaje chwastów?

Chwasty jednoliścienne i dwuliścienne to plaga upraw. Zazwyczaj rosną szybko, a do tego wykształcają ogromną ilość nasion. Niestety, łatwo przystosowują się do niekorzystnych warunków. Z tego powodu walkę z nimi należy prowadzić przez cały sezon. Najważniejsze, aby nie dopuścić do nadmiernej ilości i wejścia w fazę kwitnienia, a później – wykształcania nasion.

Do chwastów jednoliściennych w Polsce należą przede wszystkim trawy. Tego typu niechciane chwasty pojawiające się terenach uprawnych mogą spowodować znaczne szkody. Przede wszystkim obniżają one ilość i jakość plonów.

Chwasty wypierają roślinę uprawną

W jaki sposób? Po pierwsze, ograniczając jej dostęp do światła słonecznego, wody i składników odżywczych. W sposób znaczny może to zmienić przekrój upraw. Aby się rozwijać, chwasty potrzebują tych samych warunków, co bardziej wartościowe rośliny uprawne. Po drugie, duża koncentracja niechcianych chwastów jednoliściennych zagęszcza łan rośliny uprawnej. Niestety, w takich warunkach pasożyty oraz grzyby osiedlają się szczególnie chętnie, znajdując optymalne warunki do wzrostu. Na tyle dobre, że np. chwast wyczyńca polnego potrafi urosnąć aż do 80 cm wysokości. Trudnym chwastem jednoliściennym jest stokłosa. Zasiedla ona praktycznie wszystkie podłoża, od suchych i mało zasobnych, aż po żyzne. Jako cel wybiera przeważnie zboża, kukurydzę oraz rzepak.

Niestety, chwasty jednoliścienne są dość trudne do wytępienia. Mogą one pełnić funkcję żywiciela dla patogenów i szkodników, doprowadzając przy tym do rozwoju licznych chorób atakujących areał uprawny.

Do chwastów dwuliściennych można zaliczyć odmiany: chaber bławatek, dymnica pospolita i kąkol polny. Uprawom zbóż szkodzą też (trudne do zwalczenia) samosiewy, głównie rzepaku lub innych gatunków zbóż.

Środki chwastobójcze chronią pola uprawne.

Dzięki nowoczesnej technologii, środki chwastobójcze niszczą samosiewy traw, nie szkodząc przy tym uprawom pszenicy, żyta czy rzepaku. Stosowanie tych preparatów może być taktowane jako uzupełnienie zabiegów pielęgnacyjnych z użyciem narzędzi. Środki chwastobójcze są aplikowane doglebowo lub nalistnie. Technologia herbicydów wysokiej jakości pozwala na odchwaszczenie pól, przy zachowaniu roślin uprawnych w dobrym, bezpiecznym stanie.

Podczas aplikowania środków chwastobójczych warto pamiętać o odpowiednich warunkach atmosferycznych. Najlepiej, by temperatura gleby była wyższa od minimalnej ciepłoty, w jakiej kiełkują chwasty. Samo podłoże powinno być dostatecznie wilgotne, by substancja czynna mogła dotrzeć do nasion chwastów. Zbyt sucha gleba utrudni dotarcie substancji czynnej do korzeni chwastów zaś podłoże zbyt silnie nawodnione rozcieńczy, a później wymyje herbicyd. Warto pamiętać o tym, że do zwalczenia chwastów dwuliściennych potrzebna jest odpowiednia, powtarzalna ilość zabiegów.

Wybór właściwego oprysku na chwasty dwuliścienne, a następnie jego prawidłowe wykonanie stanowią gwarancję skutecznego wyeliminowania uciążliwych chwastów. Przyczynia się to do podniesienia wysokości oraz jakości uzyskanych plonów.

Herbicydy na chwasty należy dobierać w sposób właściwy. Z czasem chwasty mogą, niestety, nabierać odporności na środki chwastobójcze. Na skutek długotrwałego stosowania tych samych substancji aktywnych do zwalczania chwastów następuje selekcja odpornych roślin. Dlatego konieczne staje się ograniczanie liczby zabiegów w sezonie, z użyciem określonej grupy chemicznej związków.

Herbicydy totalne – w jaki sposób działają? Te środki są używane wtedy, gdy celem jest całkowite odchwaszczenie pola. Niszczą one roślinność od korzenia w ciągu najwyżej kilku dni. Ta metoda sprawdza się, kiedy potrzebujemy radykalnych rozwiązań, a sposoby mechaniczne okazują się mało opłacalne. Najczęściej do odchwaszczenia pola z roślinności wystarczy już pojedynczy oprysk tego typu. Herbicydy totalne niszczą każdy rodzaj zieleni, zatem powinny być stosowane z rozmysłem.

Podsumowując, gwarancją odniesienia sukcesu na polu uprawnym jest przemyślany, optymalny wybór środków ochrony roślin i samych odmian.