Jak rozpoznać właściwy termin skracania pszenicy? Stosowanie regulatorów wzrostu

Skracanie zbóż to jeden z podstawowych zabiegów agrotechnicznych wykonywanych w nowoczesnych gospodarstwach rolnych. Ogranicza wyleganie zbóż i ułatwia żniwa, dzięki temu, że następuje skrócenie i pogrubienie źdźbła. Inną korzyścią wynikającą z prawidłowo wykonanego skracania jest pobudzenie rozwoju systemu korzeniowego, dzięki czemu rośliny efektywniej pobierają wodę i są mniej podatne na stresy środowiskowe. Jak wykonywać skracanie pszenicy i innych zbóż? Jaki jest optymalny termin skracania? Jakie regulatory wzrostu stosować u pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego i innych gatunków?

Aby skutecznie skracać zboża konieczna jest rzetelna ocena fazy rozwojowej. Inne działania wykonuje się w fazie pełni czy końca krzewieni niż na początku strzelania w źdźbło. Od tego zależy wykonywanie poszczególnych działań, w tym stosowanie regulatorów wzrostu.

Zabieg wykonywany w pierwszej kolejności - dokrzewianie

Czasami skracanie pszenicy wykonywane jest w pełni krzewienia (fazie BBCH 25) i pozwala dokrzewić plantację, czyli pobudzić do rozwoju pędy boczne oraz jednocześnie skrócić rozwój dolnych międzywęźli. Zabieg wykonuje się z użyciem chlorku chloromekwatu (CCC). Jest to szczególnie wskazane w czasie, kiedy po późnym, jesiennym siewie pszenicy wejdzie ona w spoczynek zimowy, mając wykształcone zaledwie 2-3 liście. Wówczas na wiosnę konieczne jest jej pobudzenie do krzewienia za pomocą nawozu azotowego. Kiedy rośliny mają co najmniej po 5 liści, wykonuje się zabieg z użyciem CCC. Stymuluje on wtedy powstawanie kolejnych źdźbeł kłosonośnych. Zabieg ten wykonuje się w przedziale temperatur od 7 do ok. 12°C. Skracanie zboża umożliwia także inna substancja czynna - chlorek mepikwatu.

Kiedy skracać pszenicę i inne zboża? Skracanie i regulacja - faza pierwszego kolanka

Wykonywane jest ono po zakończeniu krzewienia, w fazie strzelania w źdźbło, najczęściej w fazie pierwszego kolanka (BBCH 31), kiedy to pierwsze kolanko źdźbła jest zlokalizowane co najmniej 1 cm nad węzłem krzewienia. Faza ta zaczyna się około 2 tygodnie od momentu rozpoczęcia strzelania w źdźbło, kiedy to pierwsze międzywęźle zaczyna się wydłużać. W zależności od warunków pogodowych i odmiany może wystąpić szybciej lub z pewnym opóźnieniem. Do skracania wykorzystuje się preparaty zawierające trineksapak etylu czy proheksadion wapnia. Inny, często stosowany do skracania pszenicy składnik – etefon – działa najlepiej w późniejszym okresie wydłużania się źdźbła.
Skracanie pszenicy na tym etapie ma na celu zapobieganie nadmiernemu rozwojowi pierwszego międzywęźla w rozwijającym się źdźble. Stosowane preparaty są inhibitorami syntezy giberelin, a ich użycie skutkuje m.in. zahamowaniem wydłużania się komórek, pogrubieniem ścian komórkowych w roślinie, zwiększeniem masy korzeniowej i zwiększeniem średnicy źdźbła. Faza BBCH 31 to optymalny czas na zastosowanie regulatorów wzrostu. By uzyskać efektywne skrócenie górnych międzywęźli, warto wykonać kolejny zabieg z użyciem preparatu zawierającego trineksapak etylu lub etefonu, stosując go w fazie BBCH 37-38.

Wyższy plon to nie jedyna korzyść. Zalety skracania zbóż

Skracanie pszenicy w okresie wegetacji to, po poza ograniczeniem wzrostu części nadziemnej, stymulacja rozwoju systemu korzeniowego, dzięki czemu poprawiona zostaje proporcja miedzy częścią nadziemną i podziemną roślin. Wspiera rozwój systemu korzeniowego. Mocno ukorzenione rośliny lepiej pobierają wodę i składniki mineralne z gleby, co bezpośrednio przekłada się na wysokość i jakość uzyskanego plonu. Ponadto gleba związana silnie rozwiniętą siecią korzeni jest znacznie mniej podatna na erozję.

Skrócenie długości źdźbeł oraz wzmocnienie struktury komórkowej roślin zwiększa ich odporność na niekorzystne warunki pogodowe, szczególnie na silne wiatry. Pędy główne są mocniejsze, mniej podatne na uszkodzenia. Skracanie pszenicy można połączyć z zabiegiem przeciwko chorobom grzybowym, dzięki czemu uzyskuje się dodatkową oszczędność czasu i paliwa. Na pewne czynniki, np. pogodowe rolnik nie ma wpływu. Może natomiast wykonać zabieg regulacji i tym samym zapobiec wyleganiu pszenicy ozimej czy innych gatunków (m.in. pszenżyto ozime i jęczmień ozimy).