Uprawa bezorkowa – najważniejsze informacje i częste błędy
Uproszczone technologie uprawy roli są coraz częściej stosowane w praktyce rolniczej. Pozwalają nie tylko na oszczędność czasu i zmniejszenie kosztów, ale także na utrzymanie dobrej kondycji gleby, a nawet poprawę jej jakości. Nie zawsze jednak udaje się uzyskać sukces. Często przyczyną porażki są błędy w uprawie, wynikające z niedostatecznej wiedzy na temat uprawy bezorkowej lub z nieodpowiedniego przygotowanie pola do zabiegów uprawowych. Uprawa bezorkowa krok po kroku – jak ją wykonywać?
Bezorkowa uprawa ziemi – przygotowanie pola
Przed rozpoczęciem uprawy bezpłużnej należy uregulować stosunki wodno-powietrzne na polu. Nierzadko trzeba wykonać głęboszowanie w celu usunięcia podeszwy płużnej. Zaniedbanie tej czynności może skutkować powstawaniem zastoisk wodnych.
Często obserwowanym błędem w uprawie bezorkowej, popełnianym szczególnie przez rolników zaczynających przygodę z tą technologią uprawy, są zbyt głęboko oraz za często prowadzone zabiegi uprawowe, szczególnie w warunkach nadmiernie wysokiej wilgotności gleby. Każda nadmiarowa czynność prowadzi do stopniowej utraty wody z gleby, w wyniku czego pogarszają się warunki uprawy roślin. Zdecydowanie lepsze efekty daje ograniczenie liczby zabiegów mechanicznych do niezbędnego minimum. Z kolei zwalczanie chwastów najlepiej prowadzić za pomocą herbicydów nalistnych, ponieważ preparaty doglebowe mogą nie być wystarczająco skuteczne w systemie bezorkowym. W przypadku stosowania stałych nawozów naturalnych i organicznych (obornik, kompost, poferment itp.), konieczne jest równomierne rozłożenie nawozu na polu, by nie utrudniał on pracy maszyn uprawowych. Nawozy takie najlepiej aplikować późną jesienią lub wczesną wiosną i płytko wymieszać z glebą.
Przed przejściem na system bezpłużny warto też uregulować odczyn gleby i utrzymywać jego optymalny poziom poprzez wapnowanie co 2-4 lata. Bezorkowa uprawa ziemi spowalnia parowanie, co jednocześnie gwarantuje lepszą absorpcję wody deszczowej. Siew bezorkowy wiąże się z większymi nakładami związanymi ze zwalczaniem zachwaszczenia.
Przedplon i międzyplony w uprawie bezorkowej
Kolejnym błędem są zaniedbania popełnione w czasie zbioru przedplonu. Jeśli prowadzona jest uprawa zbóż, to koszenie musi być przeprowadzone maksymalnie nisko, by jak najwięcej źdźbeł zostało rozdrobnionych przez kombajn. Rozdrobniona słoma, o ile nie będzie zabierana z pola, musi zostać równomiernie rozprowadzona po powierzchni gruntu. Zadanie to można ułatwić. stosując kombajn z rozrzutnikiem plew lub bronę mulczową. Konieczne jest dbanie o płodozmian, ponieważ jego zawężenie, np. wyłącznie do zbóż, może doprowadzić do pozostawania na resztkach roślin zarodników grzybów patogenicznych. By utrudnić rozwój patogenów, można zastosować preparaty mikrobiologiczne przeznaczone do rozkładu resztek pożniwnych.
Ponieważ w uprawie bezorkowej ważne jest utrzymanie pokrycia gleby resztkami organicznymi, to w przypadku uprawy roślin, które nie pozostawiają wystarczającej ilości ich resztek lub kiedy te resztki zabierane są z pola (np. słoma), konieczne jest wysiane międzyplonu, który zapewni glebie odpowiednią ochronę oraz poprawi jej właściwości, szczególnie biologiczne.
Maszyny do uprawy bezorkowej
Decydując się na przejście na uprawę bezpłużną, należy nabyć odpowiedni sprzęt. Siew bezorkowy wykonuje się przy użyciu specjalistycznego siewnika (wykorzystujące m.in. talerze faliste, wał oponowy czy włóka łopatkowa). Agregaty do uprawy bezorkowej są zazwyczaj złożone głównie z kultywatora, brony talerzowej lub ciężkich wałów. Można bazować na informacjach przekazywanych przez producentów, jednak zdecydowanie warto również poczytać fora internetowe. Poleca się także kontakt z użytkownikami takich maszyn w celu poznania bezpośredniej opinii na ich temat. Pozwoli to na doprecyzowanie potrzeb i ułatwi wybór odpowiedniej maszyny.
Uprawa bezorkowa a ochrona środowiska
Uprawa bezorkowa minimalizuje naruszanie gleby, a więc ogranicza wyparowywanie wody, ale jednocześnie pomaga zatrzymać węgiel w glebie. W typowej uprawie węgiel jest wynoszony na powierzchnię i wchodzi reakcję z tlenem przekształcając się w dwutlenek węgla. Uprawa bezorkowa zmniejsza o 40-70% emisję podtlenku azotu (N2O), który jest gazem cieplarnianym. Ponadto wzbogaca bioróżnorodność i jest korzystniejsza dla mikroorganizmów glebowych. Nawet uprawa bezorkowa w małych gospodarstwie ma znaczenie dla środowiska naturalnego.