Legalne środki ochrony roślin – uwaga na nielegalne produkty!

Środki ochrony roślin są jednym z fundamentów, na których opiera się nowoczesna produkcja żywności. Jak w każdej innej gałęzi gospodarki, także w rolnictwie poszukiwane są rozwiązania służące zwiększeniu opłacalności produkcji – między innymi poprzez poszukiwanie tańszych odpowiedników uznanych środków ochrony roślin. Jednak do tego celu nierzadko wykorzystywane są nielegalne preparaty nieznanego pochodzenia, które nie zostały dopuszczone do stosowania lub takie, których nigdy nie powinno się stosować: środki przeznaczone do innych upraw, niezarejestrowane w kraju, a nawet podróbki.

Nielegalne środki ochrony roślin – czym różnią się od legalnych?

Jedynie te środki ochrony roślin, które zostały użyte zgodnie z etykietą stosowania, w zalecanej dawce, w określonej uprawie i odpowiednim terminie, stanowią efektywną ochronę roślin przed chorobami, chwastami i szkodnikami. Ich producenci intensywnie pracują nad tworzeniem nowych substancji czynnych i ich formulacji, które mają działać efektywnie przeciwko agrofagom i jednocześnie nie stwarzać zagrożenia dla ludzi oraz innych organizmów żywych, ani dla środowiska. Są one poddawane wnikliwym badaniom, mających na celu potwierdzenie skuteczności, a także braku stwarzania zagrożenia dla upraw, owadów pożytecznych i innych organizmów. Dopiero po takich badaniach możliwa jest rejestracja danego środka i dopuszczenie go do obrotu handlowego.

W odróżnieniu od legalnych preparatów, środki nielegalne: podróbki lub też preparaty opracowane z myślą o innych uprawach, a nierzadko innych warunkach klimatycznych, nie dają pewności co do ich skuteczności. Wyniki prowadzonych testów pokazują, że podróbki środków ochrony roślin odbiegają składem od oryginałów. Dotyczy to nie tylko procentowej zawartości substancji czynnej, ale także, a może przede wszystkim, wprowadzania niezbadanych, niejednokrotnie szkodliwych związków chemicznych do takiego preparatu w charakterze dodatków lub nawet w miejsce właściwej substancji czynnej. Różnią się one nie tylko właściwościami chemicznymi, ale także fizycznymi, co istotnie wpływa na ich właściwości użytkowe – np. na dyspersję po powierzchni roślin. ​

Dlaczego środki nielegalne stwarzają zagrożenie?

Nielegalne środki nie są w żaden sposób badane, a więc ich wpływ na uprawiane rośliny, zdrowie ludzi oraz na środowisko naturalne pozostaje nieznany. Podróbki wykonywane są zazwyczaj w niekontrolowanych warunkach, przez co każda ich seria zazwyczaj ma inny skład. Preparaty takie mogą zawierać związki mutagenne, kancerogenne lub wręcz być trujące, a w najłagodniejszej wersji mogą być po prostu nieskuteczne.

Stosowanie tego typu specyfików może doprowadzić do utraty plonu i zniszczenia roślin. Dodatkowo pojawia się ryzyko, że w uzyskanych płodach rolnych znajdą się pozostałości związków aktywnych, ich pochodne oraz produkty rozkładu innych związków, jakie zawiera dany preparat, budzące wątpliwości co do ich wpływu na zdrowie ludzi oraz na środowisko. Zazwyczaj stanowią one duże zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, a w razie ich wykrycia producent zostaje z partią produktu, który trzeba zutylizować na koszt własny. W przypadku podmiotów dostarczających ziemiopłody dla dużych odbiorców, taka sytuacja wiązać się może ze spadkiem zaufania i zerwaniem umowy czy nawet karami umownymi. To także utrata klientów, którzy mogą już nie chcieć wrócić do takiego dostawcy.

Nie mniej groźną grupę nielegalnych środków ochrony roślin stanowią preparaty, których ważność rejestracji upłynęła i nie została przedłużona. Mimo, że będą skutecznie chroniły plony, to jednak wyprodukowane z ich użyciem rośliny będą zawierały pozostałości, które nie powinny znaleźć się w produkowanej żywności. Nie warto sięgać po środki nielegalne, ponieważ straty przez nie spowodowane mogą być znacznie większe niż możliwe do osiągnięcia zyski.