Pasiastość liści jęczmienia

Pasiastość liści jęczmienia to choroba jęczmienia jarego i ozimego, wywoływana przez grzyby Pyrenophora graminea Ito et Kuribayashi. Jego stadium niedojrzałe znane jest pod nazwą Drechslera graminea Shoem (synonim Helminthosporium gramineum Rabenh.). Pierwszymi objawami porażenia, widocznymi na roślinach w fazie strzelania w źdźbło, są długie, chlorotyczne pasma, zlokalizowane zazwyczaj pomiędzy nerwem drugim i trzecim. Z czasem plamy te, zmieniają kolor na brązowy lub szary, a na ich powierzchni pojawiają się zarodniki konidialne w formie brunatnego nalotu. Na jednym liściu może być nawet kilka pasm, które z czasem powodują zamieranie i pękanie liści wzdłuż (rzemykowatość), co prowadzi nieodwracalnie do obumarcia całej rośliny. Pasiastość liści jęczmienia charakteryzuje się tym, że poraża zazwyczaj wszystkie lub większość liści na każdej roślinie. Silnie zainfekowane zboża nie formują ziaren, zaś u tych słabiej zaatakowanych wykształcane kłosy są zdeformowane i płonne. Pasiastość liści jęczmienia może w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do 40% redukcji plonu ziarna.

Czynnikami zwiększającymi ryzyko pojawienia się choroby są:

stosowanie zainfekowanego materiału siewnego, szczególnie odmian podatnych na porażenie,
zbyt gęsty siew,
nadmierne nawożenie azotem.

Pasiastość liści jęczmienia w pierwszych stadiach rozwoju na liściach bywa sporadycznie mylona z plamistością siatkową jęczmienia lub rzadziej z plamistością liści, jednak wprawne oko bez trudu powinno rozróżnić wyżej wymienione choroby.

Pasiastość liści jęczmienia – źródła infekcji

Pasiastość liści jęczmienia jest chorobą przenoszoną przez porażony materiał siewny. Rozwijająca się grzybnia przerasta systemicznie z nasion na młode rośliny, a tempo infekcji jest uzależnione od temperatury gleby i wilgotności powietrza. Optymalne temperatury występujące w czasie kiełkowania ziarna i sprzyjające zakażeniu to od 8°C do 10°C. Grzyb z czasem przerasta tkanki liści i wytwarza zarodniki konidialne, które nie mają jednak zdolności bezpośredniego porażania liści sąsiednich roślin. Są one natomiast przenoszone przez wiatr na kłosy zdrowych roślin, gdzie kiełkują między słupkiem i plewką. Rozwijająca się grzybnia wnika do okrywy formującego się ziarniaka, który wykształca się normalnie, jednak staje się źródłem infekcji po wysianiu ziarna. Duża wilgotność w czasie kłoszenia i kwitnienia, sprzyja wytwarzaniu się zarodników i atakowaniu nasion.

Pasiastość liści jęczmienia – jak zapobiegać?

Ponieważ do zwalczania tej choroby nie ma obecnie efektywnych środków ochrony roślin, kluczowe jest zapobieganie rozwojowi patogenów. Do pożądanych działań zaliczyć można przede wszystkim niszczenie samosiewów jęczmienia i dokładne przyorywanie jego resztek pożniwnych. Ich rozkład można przyspieszyć, stosując nowoczesne preparaty przeznaczone do tego celu. Orka gleby powinna być głęboka, a samo podłoże starannie przygotowane przed siewem. Konieczne jest stosowanie płodozmianu z odpowiednio długimi przerwami między wysiewani jęczmienia i generalne ograniczenie w nim innych zbóż. Występowanie choroby można ponadto ograniczyć, stosując wczesny siew jęczmienia ozimego i opóźniony jęczmienia jarego. Materiał siewny powinien być dobrej jakości, zdrowy, kwalifikowany i pochodzący z pewnego źródła. Same odmiany muszą ponadto wykazywać jak największą odporność na porażenie.

Pasiastość liści jęczmienia – zwalczanie

Ostatnia linia obrony przed podstępnym wrogiem, jakim jest pasiastość liści jęczmienia to zaprawianie materiału siewnego. Jest to konieczne szczególnie wtedy, kiedy w poprzednich latach obserwacje pól wykazały obecność tej choroby. W takiej sytuacji trzeba poszukać odpowiedniego preparatu, najlepiej wgłębnego lub systemicznego, który pozwoli na rozprawienie się z patogenami. Warto zastosować specyfiki zawierające kilka związków aktywnych – chociaż są one droższe od jednoskładnikowych, skutecznie zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia zarówno pasiastości liści jęczmienia, jak i innych chorób przenoszonych przez ziarno. Dobrym rozwiązaniem jest również zakup już zaprawionego ziarna do siewu, ponieważ jego dokładne pokrycie w gospodarstwie, na własną rękę, jest rzadko możliwe do uzyskania.