Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku

Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku to jedna z najgroźniejszych chorób grzybowych atakujących ten gatunek. Wywoływana jest przez dwie odmiany grzybów: Leptoshaeria maculans i Leptospheria biglobosa. Z kolei stadium konidialne znane jest pod nazwą Phoma lingam. Ten pierwszy gatunek dominuje w zachodniej części Polski, atakując pędy – głównie szyjki korzeniowe roślin. Na wiosnę silnie przerasta tkanki dolnych części pędów, co prowadzi do wcześniejszego zasychania roślin. Z kolei drugi z gatunków dominuje w północnej i wschodniej części kraju, gdzie okres wegetacyjny jest krótszy, a więc rzepak wcześniej kończy wegetację jesienną i później zaczyna wiosenną wegetację.

Powyższe grzyby wytwarzają zarodniki w okresie jesiennym, rosnąc na resztkach pożniwnych rzepaku. Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku zimuje na resztkach rzepaku lub innych roślin kapustnych. Źródłem porażenia sporadycznie mogą być też zanieczyszczone nasiona. Choroba atakuje już po wschodach i zagraża uprawom aż do ich zbioru, a wywoływane przez nią straty plonu szacowane są na poziomie od 500 kg do nawet 1 tony nasion z hektara.

Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku – objawy choroby

Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku wywoływana przez Leptoshaeria maculans ma postać głębokich wżerów i próchnienia tkanek w dolnej części łodygi oraz na szyjce korzeniowej rzepaku. Z kolei drugi z gatunków, Leptospheria biglobosa, powoduje rozległe i bardziej powierzchniowe plamy rozmieszczone w środkowej i górnej części porażonych łodyg. Choroba atakuje wszystkie organy roślin. Objawy porażenia uwidaczniają się już w okresie jesiennym. Na siewkach rzepaku widoczne są przewężenia części korzenia lub szyjki korzeniowej oraz owalne nekrozy, prowadzące z czasem do zahamowania wzrostu i zgorzeli siewek. Na zaatakowanych liściach pojawiają się plamy o średnicy 3-18 mm, koloru brązowego o owalnym lub kanciastym kształcie. Na tych zmianach widoczne są czarne pyknidia. Na szyjkach korzeniowych starszych roślin formują się plamy, najpierw płaskie, mokre, brunatnobrązowe, które z czasem wgłębiają się, stają się suche i mają brunatną obwódkę, osłabiając łodygę, która łatwo się łamie. Na wyższych częściach łodygi i w jej rozgałęzieniach zmiany są płaskie, jasnobrunatne, z czarnymi kropkami owocników. Podobne objawy uwidaczniają się na łuszczynach.

Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku powodowana jest przez Leptosphaeria biglobosa i atakując liście, prowadzi do osłabienia aktywności fotosyntetycznej roślin, które są gorzej przygotowane do zimy, a tym samym bardziej podatne na zimowe przemarzanie.

Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku – zapobieganie

Kluczowa w zapobieganiu choroby jest odpowiednia agrotechnika. Jego podstawę powinno stanowić prawidłowe zmianowanie, w którym zachowuje się długie przerwy pomiędzy uprawami rzepaku. Ważne jest również szybkie pozbywanie się resztek pożniwnych z pola. Można to osiągnąć poprzez stosowanie preparatów mikrobiologicznych na resztki rzepaku i szybkie ich przyoranie, by ograniczyć ewentualne rozsiewanie się zarodników. Ważne jest też efektywne pozbywanie się z pola i jego sąsiedztwa chwastów z rodziny kapustowatych, które mogą być nosicielami choroby.

Kolejnym krokiem jest wysiew odmian o podwyższonej tolerancji lub odporności na suchą zgniliznę kapustnych. Takie odmiany można znaleźć w Krajowym Rejestrze, jednak warto na bieżąco śledzić zmiany w wykazie, ponieważ czasami patogeny przełamują odporność poszczególnych odmian.

Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku – zwalczanie

Uzupełnieniem technik agrotechnicznych musi być ochrona fungicydowa, która opiera się na stosowaniu preparatów zawierających środki z grupy triazoli. Pierwszy zalecany zabieg trzeba wykonać jesienią, drugi natomiast w okresie wiosennym. W obu przypadkach ważne jest odpowiedni dobór preparatów. Biorąc pod uwagę fakt, że sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku wywoływana jest przez dwa gatunki grzybów, szczególnie warto sięgnąć po preparaty o wielokierunkowym działaniu, które będą w stanie je zwalczyć. Sucha zgnilizna kapustnych w rzepaku powinna być intensywnie zwalczana chemicznie szczególnie tam, gdzie rzepak uprawia się często na tym samym polu.