Niedobór wapnia u roślin – jakie mogą być skutki?

Wapń to jeden z kluczowych pierwiastków, niezbędnych dla prawidłowego wzrostu i funkcjonowania roślin. Jest on aktywatorem enzymów komórkowych, służy do buforowania odczynu w komórkach roślinnych, a ponadto stanowi ważny składnik ścian i błon komórkowych. Odgrywa też istotną rolę w czasie podziału komórek i wzrostu roślin. Zapewnienie prawidłowej podaży tego pierwiastka jest zatem bardzo ważne. Zaniedbanie tej kwestii skutkuje niedoborami, które mogą mieć istotny wpływ między innymi na wielkość i jakość uzyskanego plonu.

Niedobór wapnia u roślin – jak się objawia i kiedy występuje?

Niedobór wapnia u roślin najszybciej daje się zauważyć na młodych pędach i przyrostach. Wierzchołki wzrostu roślin są mniejsze niż normalnie, i nie zamykają się, a z czasem zamierają. Liście żółkną, skręcają się, ich krawędzie brązowieją, aż w końcu całe zamierają. Korzenie śluzowacieją i następuje zanik włośników korzeniowych. Kwiaty roślin z niedoborem wapnia są słabo rozwinięte, nierzadko nie dojrzewają. Są również atakowane przez zgniliznę. Na owocach pojawiają się plamy wywołane zgnilizną.

Niedobór wapnia u roślin najczęściej uwidacznia się na glebach kwaśnych, które niestety dominują w naszym kraju. Bardzo często wapń znajdujący się w glebie występuje w formach nierozpuszczalnych, czyli niemożliwych do pobrania przez korzenie. W roślinie niedobory tego pierwiastka związane są też z jego słabym przemieszczaniem, które zazwyczaj pojawia się przy zahamowaniu transpiracji, np. w okresie suszy czy w czasie wysokiej wilgotności powietrza. Warto mieć na uwadze, że zjawisko takie może występować nawet na prawidłowo wapnowanych glebach.

Jakie skutki ma niedobór wapnia u roślin?

Niedobór wapnia u roślin przekłada się nie tylko na zahamowanie ich wzrostu. Komórki roślin nie są w stanie pobrać odpowiedniej ilości wody, co prowadzi do ich zamierania. Z punktu widzenia producenta żywności zdecydowanie bardzo ważny jest zatem wpływ wapnia na plonowanie. Owoce i warzywa uprawiane w warunkach niedoboru tego pierwiastka są narażone na pękanie, co pogarsza ich jakość. W uprawach jabłoni owoce stają się bardziej podatne na gorzką plamistość podskórną. Pomidory atakowane są z kolei przez suchą zgniliznę wierzchołkową.

Pogorszenie jakości owoców związane jest osłabieniem struktury ścian i błon komórkowych oraz zaburzeniem ich funkcji. Komórkowy enzym, pektynaza, wydostając się z komórek przez błony komórkowe, rozkłada blaszkę środkową, która scala ściany poszczególnych komórek ze sobą. Powoduje to samorozkład tkanek, które tym samym stają się bardziej podatne na uszkodzenia mechaniczne oraz na ataki patogenów.

Niedobór wapnia u roślin – jak sobie z nim radzić?

W zapobieganiu skutkom, jakie niesie ze sobą niedobór wapnia u roślin kluczowe jest dostarczanie go w odpowiedniej formie. Należy regularnie sprawdzać zawartość wapnia w glebie i wapnować podłoże. Ponieważ wapń jest słabo mobilny, w razie wykrycia jego niedoborów najlepiej podać go w formie oprysku, dzięki któremu będzie mógł być on szybko pobrany przez liście oraz młode owoce. Oprysk preparatami wapniowymi powinien stać się stałym elementem nawożenia roślin ze względu na wysoką efektywność tego zabiegu.