Chwasty w rzepaku ozimym i jarym obejmują szeroką grupę roślin niepożądanych (od chabra bławatka po miotłę zbożową), ale także samosiewy zbóż i innych gatunków uprawnych. Rzepak jest narażony na konkurencje faktycznie od momentu siewu i kiełkowania. Co stosować do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych? Jak przebiega zwalczanie chwastów w rzepaku?
Chwasty rzepaku – najgroźniejsze i najpospolitsze gatunki
W uprawie rzepaku ozimego, który ma znacznie wyższe znaczenie gospodarcze w porównaniu z formą jarą, występuje kilkadziesiąt gatunków chwastów. Część chwastów jest szczególnie niepożądana, gdyż stanowi poważniejszą konkurencję i powoduje większe straty w plonie niż inne. Chwasty w rzepaku należące do tej samej rodziny dodatkowo zwiększają ryzyko wystąpienia chorób i szkodników.
W uprawie rzepaku po zbożach problemem są m.in. samosiewy zbóż. Jednoroczne chwasty jednoliścienne "zanieczyszczające" rośliny rzepaku to m.in.: chwastnica jednostronna, miotła zbożowa i owies głuchy. Przykładem rośliny wieloletniej jednoliściennej jest perz właściwy. Pospolite chwasty dwuliścienne to z kolei: tobołki polne, tasznik pospolity, rzodkiew świrzepa (ta sama rodzina co rzepak), gwiazdnica pospolita, komosa biała, mak polny, maruna bezwonna, chaber bławatek, przytulia czepna, ostrożeń polny, wyczyniec polny, jasnota purpurowa, rumian polny i fiołek polny.
Jak widać, w większości przypadków występują te same chwasty, co na polu zbóż. Ich rozwojowi najbardziej sprzyja ciepła jesień. Potrafią zagłuszyć rzepak już w początkowej fazie, po wschodach. Niektóre gatunki rozwijają się nie tylko w okresie jesiennym, ale także w czasie umiarkowanych, mało mroźnych zim. Wiosną opóźniają rozwój rzepaku ozimego, gdy roślina uprawna ruszy z wegetacją. Dlatego powinno się zwalczać chwasty możliwie jak najszybciej. W dodatku rośliny w fazie siewek są mniej odporne na substancje czynne znajdujące się w herbicydach.
Chwasty w rzepaku – jakie preparaty stosować? Jak skutecznie zwalczać zachwaszczenie?
Optymalnym rozwiązaniem jest stosowanie herbicydów jesienią po siewie rzepaku lub po wschodach. Wykorzystuje się preparaty do stosowania nalistnego lub działające w glebie. Po siewie czy wschodach rzepaku można stosować jedynie preparat o działaniu selektywnym – na określone grupy, np. do zwalczania chwastów dwuliściennych lub jednoliściennych. Herbicyd dobiera się czasem pod konkretny gatunek, zazwyczaj ten dominujący w ogólnym zachwaszczeniu. Podczas kolejnych zabiegów ochronnych zaleca się stosować środki ochrony roślin zawierające substancje aktywne należące do innych grup niż poprzednio. Dotyczy to m.in. miotły zbożowej, która szybko uodparnia się na niektóre związki chemiczne. W sprzedaży dostępne są m.in. herbicydy o działaniu układowym, które są transportowane w roślinie, niszczą zarówno nadziemną część jak i system korzeniowy. Dzięki temu ich skuteczność jest zazwyczaj wyraźnie wyższa w porównaniu z preparatami o działaniu kontaktowym.
Ogólne zasady stosowania herbicydów w rzepaku
- Zawsze należy stosować się do zaleceń producenta. W szczególności dotyczy to stężenia substancji aktywnej. Ponadto sprawdza się ile preparatu i wody do sporządzenia emulsji wodnej potrzeba na 1 ha upraw.
- Oprysk wykonuje się w uprawach rzepaku w określonych warunkach, tj. w czasie bezdeszczowej i najlepiej bezwietrznej pogody.
- Poszczególne substancje aktywnie czynne zawarte w herbicydach wykazują optimum działania w konkretnym zakresie temperatur. Warto to sprawdzać. Tylko niektóre produkty stosowane jesienią czy wczesną wiosną w czasie chłodów są w pełni skuteczne.
- Zabiegi wykonuje się z zachowaniem zasad BHP. Dotyczy to nie tylko plantacji rzepaku, ale wszystkich upraw.
- Niektóre herbicydy można mieszać z fungicydami, co oszczędzi czas, zasoby (paliwo/woda) i przy okazji pozwoli zwalczyć choroby. Warto sprawdzać czy dany producent dopuszcza taką możliwość.
- Zaleca się korzystać z adiuwantów, które zwiększają skuteczność działania herbicydów.
Rzepak ozimy to gatunek, który daje wysokie plony, jest opłacalny, ale wymaga kompleksowej ochrony. Silna presja chwastów po wschodach rzepaku może spowodować znaczne straty w plonowaniu, dlatego konieczne jest stosowanie herbicydów możliwie jak najwcześniej. Należy pamiętać też, że równie duże znaczenie ma optymalny dobór substancji aktywnie czynnych.