Brunatna plamistość liści buraka – przyczyny, objawy i zwalczanie
Brunatna plamistość liści buraka, znana także jako ramularioza to choroba grzybowa wywoływana przez Ramularia beticola. Jest zagrożeniem na plantacjach buraka cukrowego, ale poraża także buraka ćwikłowego. Bywa mylona w chwościkiem buraka. W dodatku choroby czasem występują razem, nawet porażają jednocześnie te same liście. Jak rozpoznać czy raczej odróżnić brunatną plamistość liści buraka?
Objawy występowania brunatnej plamistości liści buraka
Symptomy są najczęściej widoczne u buraka cukrowego od połowy czerwca do września. Największe nasilenie występuje na najstarszych liściach. Na liściach pojawiają się nieregularne, dobrze widoczne, szare lub brunatne plamki o średnicy 5-10 mm. Posiadają ciemniejsze obwódki, ale nie są antocyjanowe (tak jak u chwościka). To jedna z różnic pomiędzy chorobami, na podstawie której można rozpoznać patogen. Z czasem łączą się, zlewają i pokrywają większą część blaszek liściowych. Plamy u chwościka są mniejsze. Brunatna plamistość liści buraka utrudnia procesy asymilacyjne. Z czasem obszary plam wysychają, a obumarła tkanka pęka i po części wykrusza się. Jednocześnie roślina porażona brunatną plamistością liści buraka tworzy dużo nowych liści, ale te są skarlałe. W rezultacie buraki cukrowe z wyglądu coraz bardziej upodobniają się do... owoców ananasa. Jest to znak rozpoznawczy. Chorobie czasem towarzyszy biały nalot (najczęściej na dolnej stronie blaszek liściowych). Są to skupiska konidioforów i zarodników.
Rozwojowi ramulariozy sprzyja wilgotna pogoda – częste opady i wysoka wilgotność powietrza. Patogen rozwija się w nieco niższych temperaturach w porównaniu z chwościkiem. Optymalna temperatura wynosi 17-20°C. Czynnikiem sprzyjającym jest również brak zmianowania – monokultury.
W jaki sposób szkodzi ramularioza?
Brunatna plamistość liści buraka powoduje znaczne osłabienie procesów asymilacyjnych, przez co buraki wolniej rozwijają się i dają niższy plon. Mniejsza masa części korzennych to nie wszystko. Dodatkowo plon ma gorsze parametry przetwórcze, czyli po prostu charakteryzuje się niższą zawartością cukru. Pojawienie się choroby grzybowej sprzyja innym porażeniom (w tym pojawieniu się chwościka buraka). Ponadto buraki cukrowe są bardziej podatne na uszkodzenia powodowane przez szkodniki.
Brunatna plamistość liści buraka – profilaktyka i zwalczanie
Najlepszym sposobem na uniknięcie brunatnej plamistości liści buraka (a także innych chorób) jest wdrażanie szeroko pojętych działań profilaktycznych. Obejmuje to:
Zmianowanie. Zaleca się stosować czteroletnią przerwę w uprawie buraków.
Nie poleca się zakładać uprawy w sąsiedztwie pól, na których był uprawiany burak (niezależnie od gatunku/podgatunku).
Należy regularnie zwalczać zachwaszczenie, zwłaszcza chwasty należące do rodziny komosowatych.
Utrzymanie porządku na plantacji. Po zbiorach zaleca się przyorać liście.
Buraki ćwikłowe są bardziej podatne na chorobę od cukrowych. Czasem plantatorzy wysiewają je na środku plantacji jako rośliny wskaźnikowe.
Zwalczanie brunatnej plamistości liści buraka przebiega, podobnie jak w przypadku chwościka buraka. Zwykle wykonuje się więcej niż jeden oprysk. Stosowanie chemicznych środków ochrony roślin poprzedzone jest sprawdzaniem stopnia zagrożenia. Pierwszy zabieg jest konieczny, gdy objawy wystąpią na 5%; drugi, zanim choroba dotknie 40% roślin. Po rozpoznaniu choroby zabieg powinno się wykonać możliwie najwcześniej, ale nie później niż w ciągu 10 dni. W sprzedaży dostępne są preparaty zawierające difenokonazol, azoksystrobinę i tebukonazol. Szczególnie dużą skutecznością charakteryzuje się pierwsza wspomniana substancja aktywna należąca do grupy triazoli. Dotychczas nie stwierdzono odporności u patogenów.
Stosowanie chemicznej ochrony przed brunatną plamistością liści buraka jest konieczne, aby osiągnąć wysoki i wartościowy plon. Powyżej opisana choroba, a także wspominamy chwościk, występują powszechnie na plantacjach.
