Kompleksowe zwalczanie chorób zbóż, czyli co to oznacza w praktyce?

W rolnictwie często mówi się, że każdy rok jest inny i każdy wymaga innego podejścia do bieżącej sytuacji. Jednak jedno się nie zmienia, zawsze mamy do czynienia z chorobami niszczącymi nasze uprawy.

Jesienią, już od momentu siewu, niezależnie od przebiegu pogody, samego terminu wysiewu, podatności odmiany, różne patogeny grzybowe atakują nasze rośliny. Następnie przebieg spoczynku zimowego i wczesnowiosenna regeneracja odsłaniają problemy kumulujące się w pierwszych miesiącach wegetacji. Problem dotyczy wszystkich zbóż, ale z racji największego areału pszenica obejmowana jest największą troską.

Wiosną najszybciej identyfikowana jest septorioza liści. Charakteryzują ją brązowo-brunatne chlorotyczne plamy wypełnione czarnymi kropeczkami tzw. piknidiami. Zlokalizowane są zazwyczaj na najniżej położonych, najstarszych liściach, często mających kontakt z glebą. Choroba niezwalczana w warunkach wysokiej wilgotności szybko pnie się w górę i zasiedla kolejne piętra liści, stanowiąc główne zagrożenie dla rośliny aż do końca wegetacji. Jest bardzo niebezpieczna również dlatego, że podczas okresu inkubacji trwającego ok. 20 dni nie widzimy jej objawów, a porażenie może następować przez cały okres wegetacji.

Kolejną szybko identyfikowaną chorobą zbóż jest mączniak zbóż i traw. Jego charakterystyczną białą grzybnię łatwo rozpoznać nawet z daleka. Próg ekonomicznej szkodliwości jest bardzo wysoki i wynosi 50% zainfekowanych roślin na początku wegetacji wiosną. Nie zmienia to jednak faktu, że choroba osłabia rośliny i stanowi doskonałą furtkę dla innych znacznie groźniejszych patogenów, atakujących następczo.

Wymienione choroby to tylko początek listy, która w całym okresie wegetacji tylko się wydłuża. Na stanowiskach o zbyt ubogim płodozmianie często pojawiają się choroby podstawy źdźbła, które od początku porażenia są niemal niewidoczne. Dają o sobie znać dopiero w końcówce wegetacji. Podobnie rzecz ma się z fuzariozami, które swoją obecność ukazują najwyraźniej, gdy kłosy są w pełni wykształcone, a ziarno zaczyna dojrzewać. Dlatego walka z chorobami w zbożach zaczyna się na etapie zaprawiania, a kończy się dopiero z końcem kwitnienia.

Najważniejsza, z punktu widzenia efektywności, jest ochrona liścia flagowego i podflagowego. Stanowią one główną elektrownię rośliny asymilującą ok. 80% energii słonecznej. Jeśli do tego momentu wegetacji widzimy pojedyncze skupiska chorób na niższych liściach możemy być pewni, że będą one postępować i przenosić się wyżej. Jeśli objawów chorób nie widzimy, to nie oznacza, że nie ma zagrożenia. Zarodniki grzybów są obecne na powierzchni gleby, resztek, a także krążą w powietrzu i są przenoszone na niechronione rośliny. Rozpoczynają szybką ekspansję, gdy tylko pojawią się odpowiednie warunki wilgotnościowe. Pamiętajmy także o ich okresie inkubacji, czyli rozwoju bezobjawowym. W okresie rozwoju liścia podflagowego i flagowego ważne jest, aby uprzedzić potencjalne infekcje i zwalczać te, które już miały miejsce. Zapobiegamy tym samym rozwojowi chorób. To właśnie w tym czasie mamy wysyp niemal wszystkich chorób liści, również tych, które wymagają nieco wyższych temperatur do szybkiego namnażania. Oprócz wspomnianej już septoriozy do głosu dochodzą rdze czy brunatna plamistość liści. O ile niebezpieczeństwo wystąpienia septorioz jest znane, to pozostałe choroby nie ujawniają się w każdym sezonie w podobnym stopniu bądź nie mają tak wysokiego nasilenia w mniej sprzyjających warunkach. Jednakże, jeśli wystąpią, potrafią wyeliminować roślinę w 100% obniżając produktywność całego łanu.

Dobierając rozwiązania w okresie ochrony liścia flagowego powinno brać się pod uwagę, zarówno właściwości interwencyjne, jak również działanie profilaktyczne, które potrafi zabezpieczyć roślinę przed infekcją przez dłuższy czas. Wybrane rozwiązanie powinno zwalczać ponadto szerokie spektrum sprawców chorób.

Od lat wiadomo, jaki postęp plonowania uzyskano po wprowadzeniu na rynek strobiluryn, którym oprócz działania grzybobójczego przypisuje się również wzmocnienie efektu fizjologicznego. Nowy etap historii ochrony roślin otworzyło wprowadzenie na rynek grupy karboksyamidów (SDHI). To kolejny skok jakości w dziedzinie ochrony roślin, niejako zastępując rolę strobiluryn. Ważnym przedstawicielem tej grupy jest benzowindyflupyr (potoczna nazwa SOLATENOL^TM), który wniósł nową jakość w walce z chorobami liści. Oprócz działania na septoriozy wykazuje najwyższą skuteczność w zwalczaniu rdzy żółtej i brunatnej.

W ostatnich latach, niezależne instytucje badające skuteczność środków ochrony roślin, przedstawiają benozwindyflupyr jako bardzo kompleksową substancję zwalczającą wiele patogenów powodujących choroby liści.

Tabela skuteczności zwalczania chorób pszenicy oraz jęczmienia.

We Francji niezależna organizacja ARVALIS w 2023 roku przedstawiła w powyższej tabeli zestawienie najważniejszych substancji grzybobójczych oraz ich skuteczność względem poszczególnych jednostek chorobowych. Benzowindyflupyr (SOLATENOL^TM) przedstawia się tutaj jako najbardziej kompleksowo działająca substancja w ochronie pszenicy i jęczmienia przed chorobami. Zdobywa najwięcej najwyższych not niemal we wszystkich przypadkach. Nawet najnowsza substancja aktywna wchodząca na polski rynek – fenpikoksamid (INATREQ^TM) pokazana w zestawieniu w tej samej ilości nie uzyskuje tak wysokich ocen. Stanowi to zdecydowanie o sile benzowindyflupyru (SOLATENOL^TM).

Inna instytucja będąca autorytetem w Wielkiej Brytanii – AHDB (Agriculture and Horticulture Development Board), również prowadząca wieloletnie badania skuteczności fungicydów, porównuje je między sobą. W latach 2021-2023 porównywała skuteczność poszczególnych substancji czynnych względem rdzy żółtej oraz rdzy brunatnej.

W obu przypadkach wśród badanych substancji benzowindyflupyr (SOLATENOL™) gwarantował najniższy poziom porażenia rdzami na tle innych substancji chemicznych (tym nowo wprowadzonej na polski rynek fenpikoksamid – INATREQ™ ).

Należy jednak pamiętać, że zgodnie ze strategią odpornościową nie powinno aplikować się pojedynczych substancji w poszczególnych zabiegach. Dlatego szczególnie w ochronie liścia flagowego i podflagowego stosujemy mieszaniny strobiluryn, karboksyamidów czy pikolinamidów z triazolami, które dodają efekt działania interwencyjnego i wyniszczającego.

Elatus Era to połączenie benzowindyflupyru z protiokonazolem. Taka kombinacja substancji o odmiennych mechanizmach działania niesie ze sobą bardzo skuteczną ochronę przed wieloma sprawcami chorób zarówno prewencyjnie jak i interwencyjnie. Efekt kompleksowego działania preparatu widać w szerokiej gamie upraw w których Elatus Era może być stosowany jak i długiej liście chorób przeciwko którym posiada rejestrację.

Zestawiając powyższe fakty można śmiało stwierdzić, że Elatus Era to bardzo mocne rozwiązanie w ochronie liścia flagowego pszenicy. To od lat fundament kompleksowej ochrony przed chorobami.