Jak poprawnie wykonać nawożenie jęczmienia ozimego?

Jęczmień ozimy to jedno z najpopularniejszych zbóż z Polsce. Jego uprawa wymaga zachowania dużej staranności, ponieważ system korzeniowy tej rośliny jest słabiej rozwinięty niż w przypadku innych odmian, skutkiem czego pobieranie składników mineralnych i wody pozostaje ograniczone. Jedno z kluczowych elementów produkcji jęczmienia ozimego to jego prawidłowe nawożenie. Jaki nawóz pod jęczmień ozimy jest optymalny? Czym kierować się przy wyborze konkretnych produktów?

Doglebowe nawożenie jęczmienia ozimego

W prawidłowym nawożeniu jęczmienia ozimego kluczowe jest jesienne przygotowanie gleby pod uprawę. Ważne jest wyregulowanie odczynu podłoża. Przy zbyt niskim pH występują niedobory przyswajalnego magnezu. Nadmierne zakwaszenie utrudnia ponadto zahartowanie roślin przed zimą oraz zwiększa toksyczne działanie niektórych znajdujących się w glebie jonów, np. glinu. By wyregulować odczyn podłoża, konieczne jest przeprowadzenie wapnowania opartego na analizie odczynu gleby. Można je wykonać wapnem, a jeśli dodatkowo zachodzi potrzeba uzupełnienia magnezu w glebie, również dolomitem. W sprzedaży dostępne są także nawozy wapniowo-magnezowe, np. w formie granulowanej.

Orkę siewną należy wykonać co najmniej na dwa tygodnie przed planowanym terminem siewu. W tym czasie trzeba zastosować nawożenie jęczmienia ozimego fosforem i potasem, których dawki poleca się dostosować do zasobności gleby w te składniki oraz do kompleksu sorpcyjnego gleby. Zalecane dozy to 50-90 kg/ha fosforu w przeliczeniu na P2O5 oraz 60-120 kg/ha potasu w przeliczeniu na K2O. Z kolei zalecana przedsiewna dawka azotu to 20 kg N/ha. Kolejne dozy nawozów azotowych należy aplikować już na wiosnę – w ilości 80-100 kg N/ha. Pierwsza z nich, podana w momencie ruszenia wegetacji, powinna wynosić ½ do 2/3 ilości, resztę zaś aplikuje się w fazie strzelania w źdźbło. W okresie wiosennym najlepszym źródłem azotu jest mocznik, który powoli uwalnia azot, dzięki czemu rośliny są w stanie dłużej z niego korzystać. W przypadku jednak, kiedy zachodzi konieczność szybkiego dostarczenia azotu roślinom, a warunki pogodowe nie sprzyjają naturalnemu rozkładowi mocznika do form przyswajalnych dla roślin, konieczne może być użycie formy saletrzanej, która będzie szybko pobrana. W momencie zaobserwowania niedoborów wody w glebie dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie RSM-u, który dostarczy azot w formie już rozpuszczonej w wodzie. Oczywiście dokładne dawki zależą także od zasobności podłoża. Dlatego praktycznym rozwiązaniem jest wykonanie analizy gleby, jeszcze przed założeniem upraw jęczmienia. To pomoże zoptymalizować dawkowanie NPK i innych pierwiastków pokarmowych.

Dolistne nawożenie jęczmienia ozimego

By jęczmień ozimy był prawidłowo dokarmiony w czasie swojego wzrostu, konieczne jest uzupełniające dokarmianie dolistne. W ten sposób podawane są mikroelementy, ponieważ niedobór w ziemi nawet jednego z nich przyczyni się do spadku plonu pomimo zastosowania optymalnego nawożenia innymi składnikami. Obecnie najbardziej efektywnym sposobem aplikacji mikroelementów jest użycie ich w formie chelatów. Dolistne nawożenie jęczmienia ozimego zaleca się w końcu fazy krzewienia, zaś ewentualnie powtórzenie zabiegu powinno zostać przeprowadzone w fazie kłoszenia. Warto do oprysku mikroelementami dodać mocznik (w ilości 15%), co zwiększy efektywność zabiegu.

Jęczmień ozimy – nawożenie dolistne:

• Nawożenie dolistne jęczmienia ozimego jest nie tylko traktowane jako uzupełniające, ale przede wszystkim działa szybciej niż nawożenie doglebowe. Jest więc optymalne w wyniku wystąpienia symptomów niedoboru konkretnych pierwiastków pokarmowych;
• Nawożenie jęczmienia ozimego powinno w szczególności uwzględniać dostarczenie takich mikroelementów jak miedź, mangan, molibden oraz cynk. Miedź wpływa na zawiązywanie ziarniaków w kłosach i większą odporność na choroby grzybowe; mangan uczestniczy w syntezie białek i produkcji chlorofilu, a także w budowaniu odporności na stres; molibden intensyfikuje pobieranie i wykorzystanie azotu, a cynk jest składnikiem enzymów biorących udział w kluczowych procesach fizjologicznych.

Od czego jeszcze zależy nawożenie jęczmienia ozimego?

Nawożenie jęczmienia ozimego zależy też od przeznaczenia ziarna. W przypadku odmian browarnych ważne jest, by nie przesadzić z ilością azotu, ponieważ będzie to skutkować zwiększeniem zawartości białka, a to z kolei pogorszy jego jakość, co przełoży się bezpośrednio na uzyskanie niższych cen za ziarno. W przypadku jęczmienia z przeznaczeniem na ziarno siewne lub paszowe, zalecane jest wyższe nawożenie azotem, lecz nie można z nim przesadzić, ponieważ zwiększyć to może podatność roślin na choroby grzybowe czy szkodniki. Azot determinuje ciągły wzrost i opóźnia twardnienie ścian komórkowych, przez co są bardziej podatne na agrofagi oraz uszkodzenia mechaniczne.