Kukurydza

Kukurydza zarówno w Polsce, jak i na świecie zajmuje trzecie miejsce pod względem powierzchni zasiewów i zbiorów. Na jej popularność wpływa ogromna liczba zastosowań. Kukurydzę wykorzystuje się bowiem jako produkt spożywczy dla człowieka oraz pasze dla zwierząt takich jak bydło, trzoda chlewna czy drób. Nic więc dziwnego, że rolnicy tak często decydują się na siew kukurydzy. Uprawa kukurydzy może być wydajna, trzeba jednak pamiętać, że jest to gatunek ciepło- i światłolubny. Dlatego kluczowy jest wybór stanowiska, a także dopasowanie odmiany (FAO) do rejonu uprawy. Jakie wymagania ma kukurydza? Jakie zabiegi pielęgnacyjne należy stosować?

Uprawa kukurydzy – podstawowe wymagania gatunku

Uprawa kukurydzy powinna być zlokalizowana na stanowisku dobrze nasłonecznionym, szybko nagrzewającym się i (jeśli to możliwe) osłoniętym. To gatunek ciepło- i światłolubny pochodzący z Meksyku, czyli kraju o znacznie cieplejszym klimacie. Optymalna temperatura wzrostu kukurydzy oscyluje w granicach 21-27°C. Gatunek kiełkuje już w temperaturze 6°C, a znosi przymrozki do -3°C.

Kukurydza zwyczajna nie lubi gleb zimnych, podmokłych, ciężkich i kwaśnych. Można ją uprawiać na glebach lekkich pod warunkiem wykonywania właściwego, zrównoważonego nawożenia. Uprawia się ją m.in. na glebach kompleksów pszennych i żytnich (klasa I-IVb), zbożowo-pastewnych oraz górskim pszennym i zbożowym. Kukurydza wymaga pH gleby przekraczającego 5,5. Niski odczyn m.in. hamuje rozwój systemu korzeniowego (a przy tym utrudnia pobieranie składników pokarmowych). Roślina ma silnie rozwinięty system korzeniowy, dlatego dobrze znosi krótkotrwałe susze. Największe potrzeby wodne wykazuje w czasie kwitnienia, czyli od lipca do początku sierpnia. Kukurydza jest wymagająca pod względem zasobności gleby.

Uprawa kukurydzy – dobór odmian i siew

Odmiany kukurydzy powinny być dobrane pod poszczególne rejony uprawy. W Polsce wyznaczono cztery rejony uprawy: I (FAO do 300), II (FAO 230-260), III (FAO do 210), IV (FAO do 200). Kolejny aspekt wyboru kukurydzy na ziarno to rodzaj mieszańców. Wyróżnia się FLINT (szybszy wzrost początkowy, wcześniejsze kwitnienie, lepsza odporność na chłody) oraz DENT (polecane do uprawy w cieplejszych rejonach, w procesie suszenia oddają więcej wody, bardziej płaskie ziarniaki). Uprawa kukurydzy powinna być dopasowana do potrzeb, ale i warunków.

W ofercie firmy Syngenta znajduje się szereg odmian kukurydzy, którym – ze względu na ich cechy – przypisuje się konkretne przeznaczenie. Wśród nasion kukurydzy proponowanych przez firmę Syngenta znajdują się odmiany kukurydzy na ziarno, kukurydzy na kiszonkę, grys czy też biogaz, którego potencjał, jako odnawialnego źródła energii, jest nieoceniony w dzisiejszych czasach.

Pośród odmian kukurydzy na ziarno znajdują się nasiona doskonale przystosowujące się do następujących w danym roku warunków atmosferycznych, cechujące się wyjątkową zdrowotnością i dające stabilny plon. Odmiany kukurydzy na kiszonkę charakteryzują się wysoką zawartością energetyczną, ponadprzeciętną strawialnością włókna i oczywiście dobrą zdrowotnością.

Siew zaleca się wykonywać pomiędzy 20 kwietnia a 5 maja, w praktyce termin często jest rozszerzony. Kukurydza DENT kiełkuje w nieco wyższej temperaturze (od 8°C). Termin siewu opóźnia się w przypadku niesprzyjającej, mokrej pogody. Nasiona kukurydzy wysiewa się na głębokość 3-4cm (gleby cięższe) lub 5-6cm (gleby lekkie). Gęstość siewu zależy od odmiany, zwykle wynosi ok. 80 tys. nasion na 1ha.

Najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne w uprawie kukurydzy

Kukurydza należy do nielicznych roślin, które dają plon w uprawie monokulturowej. Jednakże zmianowanie pozytywnie wpływa na jej zdrowotność. Tak prowadzona uprawa kukurydzy jest rzadziej porażana przez choroby i atakowana przez szkodniki. Aby uprawa kukurydzy przynosiła jak najwyższe plony, firma Syngenta przygotowała również specjalne środki ochrony tego zboża. Zaliczają się do nich wysoce wyspecjalizowane herbicydy, fungicydy i insektycydy, pozostawiające uprawę kukurydzy wolną od wszelkiego rodzaju czynników wyniszczających, maksymalizując tym samym jej wydajność. Dobrym przedplonem dla kukurydzy są rośliny bobowate. Wysiew nawozów zielonych pozwala na zmniejszenie dawek azotu.

Zboże ma duże potrzeby pokarmowe, dlatego w roku poprzedzającym uprawę stosuje się obornik, a później plantacje wspomaga nawozami mineralnymi. Nawożenie azotem wykonuje się jeszcze przed siewem (50-70% dawki), drugi zabieg najlepiej zastosować w fazie 4-6 liści właściwych. Nawożenie azotem i fosforem wykonuje się jesienią (na glebach ciężkich) i wiosną przedsiewnie (na lekkich). Nawozy zaleca się wymieszać z wierzchnią warstwą podłoża. Poza nawożeniem doglebowym stosuje się dodatkowo nawożenie dolistne. Jest korzystne zwłaszcza w przypadku wystąpienia objawów niedoboru pierwiastków, gdyż najszybciej radzi sobie z chorobami fizjologicznymi tego typu.

Duże znaczenie ma ochrona kukurydzy przed chwastami (zwłaszcza przedsiewnie i w początkowej fazie wzrostu). Stosuje się mechaniczne i chemiczne metody. Ostatnio wymienione zabiegi agrotechniczne wykonuje się w oparciu o progi szkodliwości (np. u komosy białej to 2 sztuki na 1m2 upraw). Uprawa kukurydzy jest zagrożona m.in. przez patogeny wywołujące głownie kukurydzy, zgorzel siewek, fuzariozę kolb kukurydzy i mozaikę kukurydzy. Ze szkodników problemem są m.in. drutowce, lenie, miniarki, mszyce, omacnica prosowianka, pchełki ziemne, zmienniki i śmietka kiełkówka. W przypadku chorób i szkodników bardzo ważne są działania profilaktyczne, np. stosowanie dobrej jakości materiału siewnego pochodzącego od producentów, używanie zapraw nasiennych i ogólne dbanie o kondycję kukurydzy.