Wirusowi żółtej karłowatości jęczmienia można zapobiec tylko jesienią
Wirus żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV – Barley Yellow Dwarf Virus) poraża wszystkie gatunki zbóż, ale jęczmień i owies – zwłaszcza formy ozime (na zachodzie Europy uprawiana jest również forma ozima owsa) są zwykle silniej porażane niż pszenica.
Wirus BYDV na ogół nie stanowi większego problemu w naszym kraju, aczkolwiek w ostatnim sezonie problem wystąpił w dużym nasileniu w jęczmieniu ozimym, pszenicy ozimej a nawet pszenżycie ozimym.
Objawy
Liście porażonych roślin wykazują przebarwienia rozszerzające się od szczytów do podstawy. Przebarwienia na jęczmieniu są jasnożółte, na pszenicy bladożółte z zabarwieniem różowym, a na owsie są czerwonopurpurowe. Objawy zwykle są widoczne w ogniskach rozrzuconych przypadkowo na całej uprawie. Zarażenie roślin we wczesnym okresie powoduje zahamowanie ich wzrostu.
Epidemiologia
Wirus BYDV przenoszony jest przez szereg gatunków mszyc zbożowych. Źródłem infekcji są: kukurydza, trawy i samosiewy zbóż. Później siane zboża ozime są mniej porażane niż siane wcześniej. Z kolei wcześniej wysiane zboża jare są mniej porażane niż siane później.
Zwalczanie
Ochrona zbóż ozimych polega na zastosowaniu jesienią aficydów – prepartów przeciwko mszycom np. KARATE® ZEON (rejestracja w pszenicy ozimej) w celu zwalczenia mszyc, które przenoszą wirus żółtej karłowatości. KARATE® ZEON jest jednym z nielicznych preparatów, zarejestrowanych do zwalczania mszyc – wektorów chrób wirusowych we wczesnych fazach rozwojowych pszenicy ozimej i jęczmienia jarego. Zalecana dawka - 0,1 l/ha. Podjęcie decyzji o opryskiwaniu jesienią winno być oparte o lokalną sygnalizację zagrożenia, datę siewu i obecność mszyc.
Kilka praktycznych uwag:
1. Chorym roślinom, porażonym przez BYDV w żaden sposób nie pomogą opryski fungicydami. Zastosowanie fungicydów w celu zwalczenia wirusa żółtej karłowatości to przysłowiowe wyrzucenie pieniędzy „w błoto”. Jeżeli rośliny zostaną już zakażone przez mszyce przenoszące wirus to porażonym roślinom nic już nie pomoże – również dolistne nawożenie mikroelementami, przez które niektórzy rolnicy próbują czasem ratować plantację. Jedynym właściwym rozwiązaniem jest zastosowanie preparatu np. KARATE® ZEON w momencie pojawu mszyc.
2. Niektóre gospodarstwa wykonują jesienne zabiegi preparatem KARATE® ZEON w celu zwalczenia mszyc gdy tylko stwierdzą pojedyncze egzemplarze tych szkodników (koszt zabiegu niewielki w odniesieniu do potencjalnych strat).
3. Dla mszyc, które występują jesienią nie są groźne przymrozki, albowiem na czas chłodów szkodniki te kryją się w pochwach liściowych i po ociepleniu uaktywniają się na nowo. Rezygnacja ze zwalczania mszyc jesienią daje widoczne objawy na polach wiosną (patrz zdjęcia: z porażonych roślin plon będzie znikomy – zawiązki kłosów w tych roślinach są bardzo zredukowane w odniesieniu do roślin zdrowych).
Jerzy Grzesiek
Campaign Lead Cereals Seeds