Zasiewy roślin ozimych – co musisz o nich wiedzieć?

Zboża ozime przeważają w strukturze zasiewów w Polce, a powierzchnia przez nie zajmowana na przełomie 2019/2020 to – wg danych GUS – około 4,3 miliona hektarów, czyli wartość zbliżona do tej z roku 2018. Dominuje pszenica ozima, którą obsiano około 2 mln ha, za nią plasuje się pszenżyto ozime wysiane na około 1,2 mln ha, żyto na 0,9 mln ha i jęczmień ozimy na 0,2 mln ha. Aby uprawa zbóż ozimych była efektywna, konieczne jest przestrzeganie zaleceń związanych z agrotechniką i ochroną upraw. Jak wykonywać poszczególne zabiegi? Jakie są terminy siewu zbóż ozimych?

Zboża ozime – po pierwsze odpowiednia odmiana

Dobór odpowiedniej odmiany to klucz do osiągnięcia dobrego plonu. Pewne ozime zboża można wysiewać we wszystkich regionach kraju, natomiast inne dobrze plonują tylko w określonych miejscach, w innych zaś ich wysiew innych niesie ze sobą duże ryzyko uzyskania słabego plonu – rezultaty związane są z nieregularnym plonowaniem, wyleganiem, możliwością przemarzania roślin zimą czy podatnością na inne czynniki, takie jak mozaikowość gleb czy susza. Zawsze należy pilnować normy wysiewu. Jest głównie determinowana przez cechy poszczególnych odmian, w mniejszym stopniu uzależnia się ją od rodzaju podłoża i terminu wysiewu (np. jeśli jest wcześniejszy od optymalnego). Termin siewu zbóż ozimych jest uzależniony od konkretnego gatunku, a także rejonu uprawy. Nie można go nadmiernie opóźniać, gdyż wybrana data ma znaczący wpływ na plonowanie.

Na mozaikowe stanowiska warto wybrać np. wysokoplenną odmianę Galerist, która nadaje się na wszystkie typy pól, a dzięki krótkim i mocnym źdźbłom jest mało wrażliwa na wyleganie.

Dobierając odmianę, warto też kierować się odpornością lub co najmniej małą wrażliwością na choroby grzybowe. W przypadku zbóż ozimych istotne są m.in. fuzariozy liści, fuzaryjna zgorzel liści, septorioza paskowana liści oraz mączniak prawdziwy zbóż i traw.

W ofercie firmy Syngenta znaleźć można kilka odmian selekcjonowanych właśnie pod tym kątem. Przykładem jest np. jakościowa odmiana Delawar, która w doświadczeniach COBORU wykazywała się najwyższą odpornością na choroby liści i kłosa.

Rośliny ozime - siew i zabiegi wykonywane jesienią

Agrotechnika to kolejny krok do sukcesu. Ważne jest odpowiednie przygotowanie gleby i wysiew nasion w odpowiedniej liczbie na metr kwadratowy – w zależności od terminu wysiewu. Przed siewem nasiona trzeba zabezpieczyć przez chorobami atakującymi siewki i młode rośliny. Najłatwiej jest to zrobić za pomocą zapraw nasiennych, takich jak np. Vibrance Star czy Maxim® Power. Obydwa preparaty, oprócz ochrony przed chorobami, zwiększają także przyrost masy korzeniowej, co przekłada się na lepszy rozwój roślin.

Krzewiące się intensywnie odmiany nierzadko trzeba skracać, by nie wystrzeliły nadmiernie w źdźbło. Dzięki skracaniu, do której wykorzystywany jest antywylegacz, rośliny są mniej podatne na wyleganie, a jeśli zabieg został wykonany przed zimą, po jesieni sprzyjającej ich rozwojowi, są one lepiej przygotowane do okresu spoczynku zimowego.

Ochrona przed chwastami. Jak radzić sobie z konkurencją zbóż ozimych?

Zwalczanie chwastów to kolejny element, którego nie można zaniedbać w nowoczesnej uprawie pszenicy ozimej i innych zbóż ozimych. Podstawą jest odpowiednie przygotowanie pola pod wysiew, jednak w coraz popularniejszych systemach uproszczonych podstawą ochrony muszą być środki chwastobójcze.

Po jesiennym wysiewie na polach narażonych na silne występowanie chwastów, szczególnie jednoliściennych, warto wykonać wczesny zabieg środkiem chwastobójczym, np. takim jak BOXER® 800 EC, który pozwala na zwalczenie miotły zbożowej oraz licznych chwastów dwuliściennych. Oprysk na chwasty dwuliścienne należy wykonać odpowiednio wcześnie, stanowią one bowiem szczególnie duże zagrożenie dla młodych roślin i wysokości plonu, jaki można później uzyskać. Z kolei na wiosnę do ochrony przed chwastami warto sięgnąć po takie produkty jak Axial Komplett Pak, który pozwoli na zwalczenie większości gatunków atakujących uprawy zbóż.

Rośliny ozime - ochrona przeciw chorobom grzybowym

Choroby pszenicy często powodowane są przez grzyby. Pierwszą linię obrony przed chorobami grzybowymi stanowi zaprawianie nasion. Zabieg jest kluczowy dla zboża ozimego w początkowych fazach wzrostu. Ogranicza m.in. ryzyko wystąpienia zgorzeli siewek. Nie zapewnia ono jednak ochrony przez cały okres wzrostu ozimin, dlatego konieczne jest powtarzanie zabiegów z użyciem fungicydów. Wykonuje się je najczęściej w okresie od początku fazy strzelania w źdźbło do końca fazy kłoszenia. Wtedy zboża ozime są najbardziej podatne, co jest odczuwalne w późniejszym plonie. Firma Syngenta do ochrony zbóż ozimych przed chorobami grzybowymi oferuje bogaty asortyment środków grzybobójczych o szerokim spektrum działania. Dzięki wymienionym wyżej zabiegom można bezpiecznie uzyskać dobre plony w postaci wysokiej jakości ziaren, bez szkodliwych dla ludzkiego zdrowia mykotoksyn.